مدیریت بحران آب با کمک تمدن های باستانی
آبیاری: خراسان رضوی پژوهشگران و باستان شناسان درحال بررسی نحوه مدیریت آب تمدن های باستانی در مناطق کمیاب هستند برای اینکه این اکتشافات می تواند الهام بخش روش های فنی فعلی برای مقابله با خشکسالی های بدتر ناشی از تغییرات آب وهوایی باشد.
به نقل از ویفروم، فرهنگ های باستانی سیستم های پیچیده مدیریت آب ازجمله سدها، سیستم های آبریز، مخازن زیرزمینی و قنات ها را ساختند. این سیستم ها با هدف به حداکثر رساندن مقدار آب باران جمع آوری شده و ذخیره شده در ماه های مرطوب زمستان و به حداقل رساندن مقدار از دست رفته آب در اثر تبخیر در ماه های خشک تابستان طراحی شده اند.
امسال شاهد یکی از گرم ترین و خشک ترین تابستان ها برای خیلی از نقاط جهان همچون کانادا و جنوب غربی آمریکا بودیم و خشکسالی های ناشی از آن بر عرضه غذا تاثیر منفی گذاشت و قیمت گوشت را سه برابر سریع تر از تورم افزایش داد. با وجود شدت این خشکسالی ها، ممکنست بدترین شرایط در راه باشند و انتظار می رود حوادث شدید آب وهوایی در دشت ها بطور فزاینده ای شدید و مکرر شود و یکی از راه حل ها استفاده از راهکارهای قدیمی با فناوری کمتر است که توسط جوامع باستانی در آب و هوای خشک ایجاد شدند.
یکی از این جوامع باستانی نبطی ها بودند که ۲۰۰۰ سال پیش در بیابان های بسیار خشک اردن زندگی می کردند. نبطی ها که به سبب نمای سنگی تراشیده شده در میراث جهانی یونسکو در پترا (پایتخت آنان) مشهور هستند عنوان مهندسان هدرولیک تاریخ را از آن خود کردند.
نبطی ها با بهره گیری از تکنیک های محلی و اتخاذ شده از فرهنگ های همسایه، استاد مهندسی هیدرولیک شدند. نبطی ها در پترا، شبکه ای از سدها را برای محافظت از پایتخت خود در مقابل سیلاب های سیل آسا و کانال هایی برای رساندن آب به مرکز شهر راه اندازی و در تپه های اطراف نیز مکان هایی (terraces) برای جذب رواناب، کاهش خطر سیل و پشتیبانی از کشاورزی ایجاد کردند.
راهبردهای قدیمی برای مشکل دنیای مدرن
باوجود توسعه و ساخت دو هزاره پیش دراین زمینه، هم اکنون تلاش هایی برای احیای سیستم های مدیریت آب در اطراف پترا و کمک به کنترل سیل و پشتیبانی از توسعه کشاورزی در حال انجام می باشد. با وجود این که اجرای این راهکارهای تاریخی ممکنست به تنهایی مسائل پیچیده ای را که هم اکنون با آن روبرو می باشیم حل نکند اما احیانا نقش مهمی در کمک به ما در سازگاری با آب و هوای گرم تر و خشک تر ایفا خواهدنمود مانند آب انبارهای زیرزمینی نبطی ها که به دوگوت (dugouts) یا فرورفتگی های حفاری شده معروف هستند منبع مهم آب برای کشاورزان دشت است.
آب این مخازن تولید شده توسط انسان را می توان بوسیله آب های زیرزمینی تامین کرد اما اغلب وابسته به ذوب برف بهار است، با این وجود، در وضعیت خشکسالی تابستان گذشته، خیلی از این حفره ها خشک شدند و خیلی از کشاورزان را مجبور به پمپاژ آب های زیرزمینی کرد که مسائل خاص خودرا دارد.
اتخاذ شیوه های پایدار مشابه آنچه که نبطی ها برای به حداکثررساندن میزان جمع آوری آب و به حداقل رساندن مقدار از دست رفته آب در تبخیر استفاده می نمایند، می تواند به افزایش کارایی این مخازن کمک نماید. همانطور که نبطی ها آب انبارهای خودرا برای حداکثر رساندن، حوضه آبریز قرار دادند، حفره ها باید بصورت راهبردی در مزارع قرار گیرند تا ذوب برف هرچه بیشتر جمع آوری شود. با بهره گیری از کمربندهای حفاظتی که شامل درختان ردیفی و درختچه هایی است که بعنوان بادگیر عمل می کنند می توانند عامل تجمع برف شوند و میزان ذوب برف را افزایش دهد.
نبطی ها همین طور مراقب بودند که از تبخیر اجتناب کنند و حفره های مدرن ممکنست از پوشش دهی برای به حداقل رساندن اتلاف آب استفاده کنند. مطالعات جهانی موثر بودن پوشش های فیزیکی در کاهش سرعت تبخیر را نشان داده و بتازگی کالیفرنیا پیشنهاد کرده است که کانال های خودرا با پنل های خورشیدی محافظت کند تا در ذخیره آب و در عین حال تولید برق سبز کمک نماید.
در صورتیکه سرمایه گذاری بیشتر در سیستم های ذخیره آب موجب افزایش امنیت آب در دشت ها و کاهش اثرات خشکسالی های طولانی مدت می شود، این سیستم های ذخیره سازی همین طور می توانند با حفظ رواناب از مزایای بیشتری برای کاهش خطر سیل برخوردار شوند.
بااینکه اتخاذ این راهکار ها با فناوری کمتر و پایدار به خودی خود دشت ها را مقاوم در مقابل خشکسالی نمی کند اما در ترکیب با راهبردهای نوآورانه کشت ممکنست نقش مهمی در کمک به کشاورزان برای کاهش تاثیرات رو به افزایش تغییرات آب وهوایی ایفا کنند.
منبع: آبیاری
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب