در گفت وگو با آبیاری اعلام شد
كاهش ۴ سانتی متری تراز آب خزر امسال
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با اشاره به عوامل موثر در كاهش تراز آب در دریای خزر اظهار داشت: بر مبنای آمارهای موجود میزان تراز آب این دریا امسال حدود ۳ تا ۴ سانتی متر نسبت به سال قبل پایین تر است و در شرایطی كه با تغییر اقلیم مواجه هستیم، كاهش فشار انسانی كه قابلیت مدیریت دارد، بهترین روش برای مواجهه با تنش های زیست محیطی خواهد بود.
دکتر حمید علیزاده در گفتگو با ایسنا، تشکیل دریاچه خزر را بر اثر عوامل طبیعی دانست و اضافه کرد: در زمان های بسیار گذشته علل زمین شناختی بر نوسانات تراز آب دریای خزر موثر بوده است ولی در هزاران سال گذشته عمده علل نوسانات آب این دریا مربوط به شرایط اقلیمی می شود.
وی دو عامل "ورود آب" و "تبخیر آب" را از مهمترین علل نوسان تراز آب دریای خزر نام برد و خاطرنشان کرد: عمده آب های ورودی به این دریا از راه رودخانه ها و بارش مستقیم بر روی دریا است، ضمن آنکه مقدار بسیار کمی از آب این دریا از راه آب های زیر زمینی تأمین می شود.
علیزاده تصریح کرد: در بین رودخانه های حوضه دریای خزر، رودخانه "ولگا" بیشترین نقش تأمین آب این دریا را بر عهده دارد،
وی با اشاره به علل خروج آب از این دریا، اظهار نمود: خروج آب از دریای خزر بیشتر از راه "تبخیر" صورت می گیرد و سایر مکانیزم های دیگر در خروج آب از این حوضه نقش زیادی ندارند.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در مورد میزان کاهش آب ورودی به دریای خزر تصریح کرد: در زمانی که دبی رودخانه "ولگا" بسیار زیاد بود، این رودخانه بیشتر از ۳۰۰ میلیارد متر مکعب در سال آب وارد خزر میکرده است و در سال هایی که این رودخانه خیلی کم آب بود، نیمی از مقدار یعنی ۱۵۰ میلیارد متر مکعب آب به خزر می رسانده است.
علیزاده افزود: برای آنکه نقش رودخانه ولگا را در تأمین آب دریای خزر تعیین نماییم، می توانیم میزان آبدهی این رودخانه را با میزان آبدهی رود "سفیدرود" مقایسه نماییم. آبدهی رودخانه سفیدرود در زیر پل آستانه اشرفیه پیش از ورود به خزر، حدود ۴ میلیارد مترمکعب است.
وی خاطرنشان کرد: بر این اساس مشاهده می شود که به تنهایی رودخانه ولگا در میزان آبی و نوسان آب دریای خزر بسیار اهمیت دارد.
علیزاده در مورد برآورد میزان تبخیر در این حوضه آبریز با تاکید بر اینکه در این حوزه مطالعات گسترده ای صورت نگرفته است، اظهار داشت: متاسفانه در زمینه اندازه گیری مستقیم برای برآورد میزان تبخیر این برآورد در داخل دریا صورت نگرفته است. منظور از داخل دریا این است که ۵۰ تا ۱۰۰ کیلومتر داخل دریا شویم و میزان تبخیر را برآورد نماییم.
علیزاده با تاکید بر اینکه بیشتر ایستگاه های آب و هوا شناسی نزدیک به ساحل هستند، اظهار نمود: حتی "بویه" ها هم نزدیک به ساحل هستند و این در شرایطی است که داده های مربوط به تبخیر آب باید در داخل دریا صورت گیرد.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه اقیانوس شناسی یکی دیگر از روش های اندازه گیری تبخیر آب دریای خزر را استفاده از سنجش از راه دور و ماهواره ای دانست و اظهار داشت: برای افزایش دقت داده های این روش نیاز است تا با اندازه گیری های میدانی داخل دریا کالیبره شود؛ ازاین رو تابحال مشکل برآورد میزان تبخیر در این دریا به درستی مرتفع نشده است.
وی در پاسخ به این سؤال که تبخیر در دریای خزر چگونه اندازه گیری می شود، اظهار داشت: در این بررسی ها میزان تابش در عرض های جغرافیایی و بیلان آب محاسبه می شود و از طرفی تراز آب در ایستگاه های مختلف بررسی خواهد شد، ضمن آنکه دبی رودخانه ها هم با دقت بالا سنجش می شود و بر مبنای داده های به دست آمده میزان تبخیر آب در مناطق خزر شمالی، میانی و جنوبی محاسبه می گردد.
علیزاده با تاکید بر اینکه تعیین میزان تبخیر نیازمند صرف هزینه های زیادی است، خاطرنشان کرد: مطالعات تبخیر آب در روسیه انجام شده است، ولی داده های آنها دقیق نیست و این زمینه ای است که سازمان های مختلف در کنار هم قرار گیرند و راهکار مناسبی در این حوزه عرضه کنند.
اثرات مصرف آب رودخانه های حوضه دریا خزر
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه اقیانوس شناسی در مورد اثرات مصرف آب در رودخانه های منتهی به دریای خزر توضیح داد: برخی مواقع تصور می شود که کاهش تراز آب دریای خزر به علت مصرف آب در رودخانه است و در صورتیکه این آب به مصرف نرسد، تراز آب این دریا افزایش خواهد یافت.
وی افزود: این در شرایطی است که در حدود ۳۰ سال قبل هم تراز آب این دریا در حال افزایش بوده و میزان مصرف آب هم به اندازه امروز ما بوده است؛ ازاین رو اثر مستقیم انسانی در تراز آب دریای خزر مشخص است و اگر به مدت ۱۰ سال در حوضه آبریز دریای خزر آب مصرف شود و یا میزان مصرف همانند ۱۰۰ سال قبل باشد، تراز آب این دریا حدود یک متر افزایش خواهد یافت.
وی افزود: ولی باید محاسبه شود که در ۳۰ سال قبل که تراز آب خزر در حال افزایش بود، در صورتیکه یک متر از میزان آن زمان بیشتر افزایش می یافت، چندین شهر کشور به زیر آب می رفتند.
به گفته این محقق حوضه دریای خزر تراز بالا و پایین خزر اثرات خاص خویش را دارند.
علیزاده با اشاره به میزان تراز آب دریای خزر اظهار داشت: اگر بخواهیم تراز آب نقطه به نقطه خزر را بر مبنای آمارهای موجود برآورد نماییم، برای سالجاری حدود ۳ تا ۴ سانتی متر نسبت به میزان سال قبل پایین تر است؛ ولی بر مبنای اطلاعاتی که در مذاکره با متخصصان کشور روسیه داشتیم، در بهار سال جاری این کشور بهار پر بارشی داشته، گرچه در زمستان برف زیادی را تجربه نکرده است.
وی تصریح کرد: در تابستان هم بخش هایی از رود ولگا نسبتا پربارش و دمای آن هم پایین بوده است و در صورتیکه این وضع ادامه یابد، احتمال تثبیت تراز قبلی و بدون جا به جایی محسوس نسبت به تراز قبلی در دریای خزر را داریم.
راهکارهایی برای سازگاری با تراز پایین آب
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی با اشاره به ایجاد ایستگاه های تحقیقاتی در نوشهر و تهران از جانب این پژوهشگاه؛ اظهار داشت: بخشی از مطالعاتی که در این ایستگاه ها انجام می شود، مربوط به دریای خزر و مسایل در رابطه با آن است و هم اکنون مطالعاتی در زمینه خلیج گرگان در این ایستگاه ها در دستور کار قرار دارد.
وی افزود: در این پروژه تلاش می شود که از راه مطالعات میدانی و مدلسازی، راهکارهای سازگاری برای منطقه پیشنهاد نماییم.
علیزاده با تاکید بر اینکه خیلی از واقعیات زیست محیطی را ما باید قبول نماییم، افزود: تغییر اقلیم در حال رخ دادن است، ضمن آنکه جمعیت و فعالیتهای انسانی در حال افزایش است؛ ازاین رو باید راهکارهایی را بر مبنای تغییراتی که اتفاق افتاده، ایجاد کنیم؛ بخصوص برای محیط های ساحلی ما که نسبت به این تغییرات حساس تر هستند.
این محقق حوضه دریای خزر خاطرنشان کرد: در شرایطی شاهد تغییر اقلیم هستم که دما در حال افزایش می باشد و تراز آب دریای خزر روند کاهنده دارد که بخشی به علت روندهای طبیعی است و بخش دیگر آن به علل فعالیتهای غیر مستقیم انسانی است، یکی از راهکارهای سازگاری با این شرایط کاهش فشار انسانی برای محیط های حساس تر است.
علیزاده تالاب های ساحلی را همچون محیط های دریایی حساس نسبت به تغییرات زیست محیطی نام برد و خاطرنشان کرد: در این راستا نیاز است تا بار مواد مغذی را که از راه سیستم های فاضلاب شهری و روستایی و کودهای کشاورزی وارد این دریا می شود، کاهش دهیم؛ چون که در شرایطی که عمق آب کم شده و بار مواد مغذی زیاد شود، حالت سبزینه گرایی رخ می دهد که با ادامه این روند بعد از مدتی بوی بدی از تالاب ها متصاعد خواهد شد.
وی افزود: در شرایطی که فشار عوامل طبیعی افزایش یافته است، لازم است فشار عوامل انسانی که قابل مدیریت است را کاهش دهیم.
علیزاده با اشاره به برگزاری وبینار تخصصی با عنوان "راهکارهای تطابق با تغییرات تراز آب دریای خزر" اظهار داشت: این وبینار تخصصی با حضور آندری کاستینوی (Andrey kostianoy) استاد انستیتو اقیانوس شناسی روسیه وابسته به آکادمی روسیه و یکی از متخصصان بنام در حوزه تغییر اقیلم دریاها و دریاچه ها برگزار می شود.
به گزارش آبیاری به نقل از ایسنا این وبینار تخصصی روز سه شنبه، ۲۱ مرداد ماه از جانب پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی برگزار می شود.
منبع: آبیاری
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب