مشتاقان تولید در جلگه جازموریان
آبیاری: بارش های امسال، دشت جازموریان در جنوب كرمان را به مرتعی سرسبز برای پرورش دام تبدیل نموده اما كمبود امكانات در حوزه دامپزشكی و مشخص نبودن حریم چراگاه ها موجب سردرگمی دامدارانی شده است كه مشتاق تولید فرآورده های دامی هستند.
قلعه گنج یکی از شهرستان های با ظرفیت برای پرورش دام و طیور در جنوب استان کرمان به حساب می آید. وسعت چراگاه های دام در این منطقه و دسترسی به مرتع وسیع جازموریان «۳۶۰ هزار کیلومتر مربع» فرصتی کم نظیر برای توسعه دامپروری در این شهرستان است. الان این شهرستان دارای ۱۸ هزار راس دام سنگین، ۲۵۰ هزار راس دام سبک، ۶ هزار نفر شتر و ۱۰ هزار قطعه طیور است. « ۷۰ درصد از مساحت تالاب بین المللی جازموریان در جنوب کرمان واقع شده است»
ارائه خدمات دامپزشکی و تعیین حریم چراگاه در قلعه گنج می تواند یک جهش واقعی در بخش تولید فرآورده های دامی رقم بزند، دامداران این دیار در شرایط سختی فعالیت می نمایند و تا امروز با پرورش و عرضه حجم قابل توجهی فرآورده دامی ثابت کرده اند که محرومیت، محدودیت نیست. اینکه شخصی در بهترین و خوش آب و هواترین منطقه دامداری کند انسان موفقی است اما آنجا که زنان و مردانی در محروم ترین و بَد آب و هواترین خطه کشور بیشتر از ۲۵۰ هزار راس دام و تعداد قابل توجهی طیور پرورش می دهند چیزی وَرای موفقیت بوده است و نشان دهنده این است آنها با چنگ و دندان برای تقویت بنیه اقتصادی خود تلاش می کنند.
این مردم هیچگاه دست از تلاش نکشیده و زیر گرمای ۵۰ درجه ای جنوب کرمان کشاورزی و دامداری کرده اند تا بگویند ما هم سهمی در ایستادگی ایران عزیز داریم، بگویند سهم ما سختکوشی برای تولید نیازهای اساسی هموطنانمان، در اوج محرومیت است. روزی که قلعه گنج بعنوان شهر نمونه اقتصاد مقاومتی ارائه شد گفتم اصلا مگر مقاوم تر از این مردم هم داریم، باید اقرار کرد که اهالی این دیار سال ها پیش مسیر اقتصاد مقاومتی را پیش گرفته اند، آنها با همان داشته های خود توانسته اند تا امروز بر مشکلات اقتصادی چیره شوند، مگر اقتصاد مقاومتی چیزی غیر از این است.
راستش را بخواهید، این مردم باآنکه در محرومیت به سر می برند اما همیشه سهم خویش را نسبت به ایران و انقلاب اسلامی ادا کرده اند، یک روز در دفاع مقدس، روزگاری در اقتصاد مقاومتی و امروز هم آستین ها را برای جهش تولید، بالا زده اند. پس انتظار دارند از حداقل پشتیبانی برای یک خیزش اقتصادی دیگر برخوردار شوند، یکی از این حداقل ها تقویت حوزه دامپزشکی و دیگری در اختیار داشتن بخشی از مراتع سرسبز جازموریان است. دشت جازموریان یک موهبت الهی است و می طلبد از این ظرفیت برای جهش تولید در بحث فرآورده های دامی نهایت استفاده را کرد، در غیر اینصورت یک دامدار برای تهیه علوفه ۱۰۰ راس گوسفند باید ماهانه حدود ۲ میلیون تومان هزینه کند و پرداخت این مبلغ، از توان دامداران و روستاییان قلعه گنج که شغل دیگری ندارند خارج است.
از طرفی نبود یک سامانه آماری از تعداد دامداران و محل فعالیت آنها سبب شده است بعضی از دامداران نتوانند بموقع، خدمات دامپزشکی را دریافت نمایند و این امر خطر مرگ و میر دام های این افراد را دوچندان کرده است.
به گفته مهدی شهسواری فرماندار قلعه گنج وسعت و پراکندگی این منطقه سبب کند شدن خدمات رسانی دامپزشکی به دامداران شده و باید مراکز دامپزشکی در دهستان های چاه دادخدا و سرخ قلعه راه اندازی شود تا خدمات دامپزشکی با سهولت بیشتری در اختیار دامداران قرار گیرد.
اداره کل دامپزشکی جنوب کرمان خدمات زیادی به دامداران منطقه عرضه کرده است اما یک حقیقت را نباید فرآموش کرد، موقعیت جغرافیایی و پراکندگی روستاهای جنوب کرمان می طلبد مجموعه دامپزشکی به لحاظ اعتبارات مالی، دارویی و پشتیبانی بیشتر از پیش مورد حمایت و مساعدت قرار گیرد.
دکتر علی احمدی مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان در مورد خدمات رسانی به دامداران این منطقه بیان داشت: سال قبل حدود ۶ هزار راس از دام های قلعه گنج واکسیناسیون شدند که فقط خرید واکسن برای این تعداد دام ۹۰۰ میلیون تومان هزینه در برداشت و درواقع با اضافه کردن سایر هزینه های اجرای طرح، یک و نیم میلیارد تومان هزینه شد. الان حدود ۱۵ روز است که وارد فاز واکسیناسیون گاوی شده ایم و این طرح تمامی منطقه قلعه گنج را پوشش خواهد داد.
وی با اشاره به اینکه ایمنی واکسیناسیون دام تا ۶ ماه ۱۰۰ درصد است اظهار داشت: درواقع با اجرای این طرح تا آخر مهرماه منطقه قلعه گنج از شیوع تب برفکی ایمن خواهد شد. دوره واکسیناسیون تب برفکی گوسفندی اواخر سال قبل به اتمام رسید. به قول او دوره ایمنی واکسن گوسفندی، یکسال و دوره ایمنی واکسن گاوی ۶ ماه است، این واکسن به صورت مجانی در اختیار دامداران منطقه قرار گرفته است. «رایگان بودن واکسن ها نشان دهنده توجه مجموعه دامپزشکی کشور به مقوله تولید و سلامت فرآورده های دامی است»
مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان با اشاره به اهمیت ورود بخش خصوصی به بحث درمان دامپزشکی خاطرنشان کرد: در حوزه درمان و امورات دامپزشکی در قلعه گنج به کمک بخش خصوصی نیاز داریم. مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان با اشاره به اهمیت ورود بخش خصوصی به بحث درمان دامپزشکی خاطرنشان کرد: در حوزه درمان و امورات دامپزشکی در قلعه گنج به کمک بخش خصوصی نیاز داریم و در همین راستا دومین داروخانه دامپزشکی قلعه گنج توسط دکتر لعیا ابراهیمی در اردیبهشت ماه سال جاری با اعتبار اولیه ۳۰۰ میلیون تومان راه اندازی شد.
وی با اشاره به اینکه شرایط اقتصادی ایجاب می کند پایین ترین میزان تلفات دامی را داشته باشیم تصریح کرد: بیشترین مرگ و میر دام در شهرستان قلعه گنج به تلفات شتر در سال ۱۳۹۳ برمی گردد که بر اثر یک بیماری دامی ۱۰۰ نفر شتر از شترداران این منطقه تلف شد و آن یک نوع بیماری بود که واکسن مربوطه را خود دامدار باید تهیه می کرد البته پس از آن واقعه، به مدت پنج سال این واکسن در جنوب کرمان به صورت مجانی توزیع شد و کلاس های آموزشی در این خصوص برای دامداران برگزار کردیم.
احمدی از کنترل و مهار بیماری های فراگیر در میان دام های منطقه اطلاع داد و اضافه کرد: هم اکنون در قلعه گنج و در جنوب استان کرمان به لطف خدمات همکاران در حوزه دامپزشکی هیچگونه بیماری دامی فراگیری نداریم چون ایمنی در دام ها بوجود آمده و بیماری معمولا اگر وجود دارد به صورت تک گیر و آن هم در بعضی کانون ها بوجود آمده است.
از آنجا که بعضی از دامداران از افزایش قیمت داروها گلایه داشتند، مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان در این خصوص اظهار داشت: فروش داروهای دامپزشکی بر مبنای تعرفه های اداره کل دامپزشکی و قیمت آنها مشخص است و چنانچه دامدار در این خصوص شکایتی دارد می تواند به اداره دامپزشکی شهرستان محل سکونت خود رجوع و قیمت و تعرفه مشخص آنرا دریافت کند و در صورت تخلف بطور قطع با متخلفان برخورد خواهیم کرد.
از آنجا که شنیدن درد دل دامداران برای تهیه این گزارش ضروری به نظر می رسید به سراغ هدایت زادینی دامدار روستای چاه مهرعلی سلمانیه بخش چاه دادخدا قلعه گنج رفتیم، دامداری که در فاصله ۸۵ کیلومتری از مرکز این شهرستان سکونت دارد. او صاحب ۱۰۰ راس گوسفند است، ما را به نوشیدن یک چای چوپانی دعوت کرد و در گفت و گویی صمیمانه بیان داشت: سال قبل هیچ واکسنی از راه گشت های دامپزشکی به دام های من تزریق نشد و بدون تعارف بگویم خدمات دامپزشکی در منطقه ما انجام نشده است.
این دامدار جنوبی خاطرنشان کرد: چند روز قبل ۱۰ گوسفند از دام هایم مریض و درنهایت تلف شدند. به صورت ناگهانی دست و پاهایشان فلج می شد، یک آمپول به مبلغ ۱۵۰ هزار تومان از داروخانه دامپزشکی خریداری و تزریق کردم اما علاج نشد و دام هایم تلف شدند.
وی با اشاره به مشکلات پیش روی دامداران این منطقه تصریح کرد: نبود زمین، مرتع و چراگاه دام یکی از عمده مشکلات دامداران روستاهای ریگ آباد و سلمانیه و چاه مهرعلی بخش چاه دادخدا است چون در تمامی زمین های این روستاها مزرعه کشاورزی وجود دارد و دام ها را به سختی از بین این مزارع عبور می دهیم و جاده و راهی برای عبور دام ها در نظر گرفته نشده است.
به گفته او، منابع طبیعی باید یک محدوده را برای چرای دام ها پلاک گذاری و به دامداران واگذار کند که این مهم در روستاهای ذکر شده محقق نشده و ما نمی دانیم کدام منطقه، چراگاه دام است. «زادینی انگار نمی دانست برای دریافت مجوزِ چراگاه باید چه مراحلی را طی کند»
کرامت زارع، دامدار ۵۳ ساله و اهل روستای ریگ سلمی در فاصله ۳۳ کیلومتری شهر قلعه گنج است. او هم ۵۰۰ گوسفند و ۲۵ راس گاو دارد و ۲۵ سال است که دامداری می کند. این دامدار کهنه کار تصریح کرد: دهه هفتاد که علوفه زیاد بود یک گله گوسفند هزار و ۵۰۰ راسی داشتم و تعداد دام هایم با شروع خشکسالی کمتر شد.
کرامت با فرزندان و دامادهایش یک خانواده ۲۰ نفری تشکیل داده و همگی به پرورش دام مشغول هستند. او افزود: چند وقت پیش از اداره دامپزشکی قلعه گنج آمدند و واکسن تب برفکی را برای گاوها و گوساله هایمان تزریق کردند، هنوز زمان تزریق واکسن آبله گوسفندان فرا نرسیده و مقرر است در آینده بیایند و این واکسن را هم تزریق کنند.
این دامدار جنوبی با اشاره به موانع پیش روی شغل خانوادگی اش تصریح کرد: ما به صورت نیمه صنعتی دامداری می نماییم و برای تأمین آب شرب دام ها با مشکل مواجه هستیم. ۲ سال قبل ۵۰ میلیون تومان برای جابه جایی جایگاه نگهداری دام ها هزینه کردم اما این مکان هنوز تکمیل نشده است و درواقع برای نگهداری دام ها هم مشکلات زیادی داریم و بی وقفه پیگیر حل مشکلات موجود هستیم. انتظار داریم اداره آبیاری یا اداره امور آب قلعه گنج برای حفر چاه موافقت کند.
طالب گلمرادی یکی دیگر از دامداران روستای جنگل آباد و چراغ آباد قلعه گنج است، گاو و گوساله هم پروار می کند و برای فروش به شهرستان تربت حیدریه می برد. وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان داشت: روی هم رفته ۱۵۰ راس گوسفند و ۱۵ راس گاو و گوساله دارم، خدمات دامپزشکی در قلعه گنج خوب است و خدا را شکر راضی ام، دامپزشکان هر سه ماه یکبار از دام هایم سرکشی می کنند و واکسن های مورد نیاز را تزریق می کنند و هرگاه یک آفت و بیماری غیرقابل پیشبینی در میان دام ها سرایت کند با یک تماس، کارشناسان دامپزشکی به کمک مان می آیند.
از وی در مورد روند فروش دام ها سوال کردم و اینگونه پاسخ داد: بعد از آنکه دام ها را پروار و چاق کردم آنها را به کشتارگاه استان خراسان رضوی و تربت حیدریه می برم و می فروشم، در قلعه گنج دام ها را به صورت چشمی خریداری می نماییم بعنوان مثال هر گوساله نر یک ساله را حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خریداری می نماییم و بعد از پروار در کشتارگاه آنرا بر اساس کیلو با نفس (زنده) از ما می خرند. ۲ سال قبل هر کیلوگرم گوساله را ۵۰ هزار تومان می فروختیم اما به تازگی قیمت ها افزوده شده است.
این دامدار قلعه گنجی تلاش می کند از تربت حیدریه دست خالی برنگردد، اگر ممنوعیت عبور دام وجود نداشته باشد از شهرستان تربت حیدریه گوسفند خریداری می کند و برای پروار به قلعه گنج می آورد.
فرشید چَمَک رئیس اداره دامپزشکی شهرستان قلعه گنج است. او در مورد طرح های واکسیناسیون دام ها تصریح کرد: یک ماه می شود که واکسیناسیون تب برفکی گاو و گوساله دامداران را در روستاهای قلعه گنج شروع کرده ایم و این طرح همچنان در حال اجرا می باشد و پیشبینی می شود بیشتر از ۱۴ هزار راس گاو و گوساله واکسینه شوند.
به گفته او، از آغاز سال جاری تا کنون هفت هزار طیور بومی در قلعه گنج واکسن خوراکی دریافت کرده اند.
سوال کردیم طی یک سال قبل چه تعداد دام به کشتارگاه ها ارسال شده است، او بیان داشت: طی یک سال قبل تا کنون مجوز حمل ۲ هزار و ۲۵۵ راس دام سبک و سنگین به کشتارگاه های شهرستان ها و استان های همجوار صادر گردیده است. بیشتر دام ها به کشتارگاه های بافت، یزد، خراسان رضوی، هرمزگان و پنجشنبه بازار میناب حمل می شوند. درواقع از این تعداد یکهزار و ۶۰۳ دام سبک، ۴۸۰ راس گاو و گوساله و ۱۷۲ نفر شتر بود.
از چمک بعنوان رئیس اداره دامپزشکی قلعه گنج خواستیم به مشکلات و موانع پیش روی این حوزه هم اشاره کند، او خاطرنشان کرد: یکی از مسائل و مشکلات حوزه دام قلعه گنج پرورش و نگهداری دام به صورت سنتی است و نگهداری صنعتی نداریم و ۱۰۰ درصد دامداران منطقه دام خویش را به صورت سنتی نگهداری می کنند و این مورد اجرای طرح های واکسیناسیون را با مشکل مواجه کرده است. «مسلما در چنین شرایطی برخی دامداران از خدمات دامپزشکی محروم می شوند»
وی افزود: پراکندگی روستاها و کمبود نیرو، واکسیناسیون دام های این منطقه را دشوار کرده، در بحث نیروی انسانی متخصص و کاردان با کمبود جدی مواجه هستیم، همینطور برای جابه جایی و اجرای طرح های دامپزشکی، خودروی لازم را در اختیار نداریم.
چمک هم حرف دل دامداران را زد و تصریح کرد: در قلعه گنج کشتارگاه نداریم و دامداران دام های خویش را برای فروش به کشتارگاه های خارج از شهرستان حمل می کنند اما حقیقت امر این است که ظرفیت کشتارگاه در این منطقه محروم وجود دارد، با مسئولان بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در مورد راه اندازی یک کشتارگاه صنعتی صحبت کرده ام و این قول را داده اند که این مورد را در اولویت قرار دهند.
برای درک بهتر مشکلات حوزه دام و دامپزشکی همراه با رئیس دامپزشکی قلعه گنج به روستاهای چاه باغ و شمزان از توابع بخش مرکزی رفتیم. دیدیم دامداران گاوها و گوساله هایشان را در نخلستان به تنه درختان خرما بسته اند، صاحب گاو تلاش می کرد گاو را در کنار درخت خرما ثابت نگه دارد که حین تزریق واکسن تکان نخورد و جایی برای گریز و دست و پا زدن نداشته باشد اما گاو احساس خطر کرده و مقاومت می کرد و می خواست با شاخ زدن و لگد زدن، دامپزشک را از خود دور کند اما کاردان دامپزشکی که نمی خواست وقت را هدر دهد جلو رفت و طی چند ثانیه واکسن را در محدوده گردن و عضله های گاو تزریق کرد. حقیقتا واکسیناسیون دام هایی که در فضای باز و به صورت سنتی نگهداری می شوند کار سخت و پُرخطری است و هر لحظه امکان دارد دامپزشک با لگد یا شاخ گاو گرفتار صدمه شود. بهرحال آنها سال هاست که اینگونه، دام ها را واکسینه می کنند.
علی حیدری یکی از دامپزشکان قلعه گنج است و در مورد بیماری های دامی این منطقه تصریح کرد: بیماری های دامی در قلعه گنج بیشتر فصلی بوده، بیماری تیلریوز (زردی گاو و گوسفند) که کُشنده هم است معمولا اواسط اردیبهشت و خردادماه شیوع پیدا می کند و امروز هم بیشتر دامداران را درگیر کرده است. اما واکسن بعضی از بیماری ها را خود دامدار باید بموقع تهیه و تزریق کند اما دامپزشکی نحوه تزریق آنرا به دامداران آموزش داده است.
در آخر سوال کردم آیا تابحال بیماری مشترک بین انسان و دام در این منطقه شیوع پیدا کرده یا نه، او بیان داشت: خوشبختانه در چند سال قبل بیماری خطرناک و مشترک بین انسان و دام در قلعه گنج نداشتیم اما هاری یکی از بیماری های مشترک به حساب می آید که یکی دو مورد آن در این منطقه گزارش شده است.
اما دامداران و دامپروران حوزه جازموریان علاوه بر خدمات مطلوب دامپزشکی، به تعیین محدوده چراگاه هم احتیاج دارند و مسلما این مهم با یاری مدیران اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان محقق می شود تا اهالی این دیار بتوانند با استفاده از مرتع خدادادی جازموریان در بحث تولیدات دامی موفق عمل کنند. طرح مدیریت چرای دام اقدام حفاظتی مهمی در زمینه ایجاد تعادل دام و مرتع است که بعنوان یکی از سیاست های راهبردی از سال ۹۷ در دستور کار اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان قرار گرفته است.
« وجود ۴۸۰ هزار هکتار جنگل و یک میلیون و ۹۳۰ هزار هکتار مرتع با پوشش گیاهی انواع درخت، درختچه و گیاهان شور، شرایط مناسبی را برای پرورش انواع دام در این دیار فراهم نموده است»
برای روشن شدن مبحث با مدیرکل منابع طبیعی جنوب کرمان گفت و گو کردیم. حمزه احمدی با اشاره به اینکه اداره کل منابع طبیعی متولی ساماندهی و ممیزی (ارزیابی) مراتع، صدور پروانه چرای دام و مرتع داری است اظهار داشت: حوزه جازموریان در ۲ شهرستان رودبار جنوب و قلعه گنج واقع شده که مساحت مراتع در این شهرستان ها بیشتر از ۹۰۰ هزار هکتار است. «۳۳۰ هزار هکتار از جازموریان دارای ۲۶ مرتع دارای ممیزی با دامدارِ مشخص است»
مرد شماره یک منابع طبیعی جنوب کرمان با اشاره به اینکه واگذاری مراتع دیگری هم در دستور کار است تصریح کرد: به استناد قانون، دامدارانِ دارای پروانه چرای دام موظفند هر سال مبلغ مشخصی که توسط سازمان جنگل ها تعیین و ابلاغ می شود بابت حق علف چر (عوارض صدور و تمدید پروانه چرای دام) به حساب خزانه واریز نمایند تا کارت پروانه چرای آنها دارای اعتبار باشد، در صورت تمدید نشدن مجوز به مدت ۲ سالِ متوالی، پروانه چرا از درجه اعتبار ساقط می شود.
گفتیم هم اکنون دریافت مجوز بهره برداری از مرتع چقدر به طول می انجامد، وی تصریح کرد: از لحظه درخواست دامدار تا انجام کامل مراحل اداری و تایید نهایی، یکسال کامل زمان می برد تا پروانه چرا صادر شود. « بروکراسی و مقررات دست و پا گیر اداری حاکم بر دستگاه های اجرایی کشورِ ما کاری کرده که صدور یک پروانه چرای دام، ۱۲ ماه طول می کشد»
خواسته دامداران هم، کاهش مدت زمان صدور مجوزهای مرتع داری بوده است و امیدواریم مسئولان امر تدابیری اتخاذ کنند که مدت زمان صدور این مجوزها تا حد امکان کاهش پیدا کند.
منبع: آبیاری
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب