تضمین امنیت غذایی كشور با طرح ۵۵۰هزارهكتاری خوزستان و ایلام
به گزارش آبیاری طرح ۵۵۰ هزارهکتاری خوزستان و ایلام که از آن بعنوان بزرگترین طرح کشاورزی و ابر پروژه خاورمیانه در دهه های اخیر یاد می شود گامی مهم در تضمین امنیت غذایی کشور و افزایش محصولات راهبردی کشاورزی است که در دولت تدبیر و امید با تخصیص ۱.۵میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی شتاب گرفت.
این طرح بزرگ ملی در مسافرت اسفند ۱۳۷۵ رهبر معظم انقلاب به خوزستان به تصویب رسید ولی حرکت اصلی برای اجرای این طرح بزرگ و زیربنایی که دارای آثار اجتماعی، فرهنگی و امنیتی است هم زمان با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید در دی ۱۳۹۲ و در جریان اولین سفر استانی حجت الاسلام دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری به خوزستان کلید خورد.
اهمیت اجرای این طرح کشاورزی از آن جهت مهم و راهبردی تلقی و ارزیایی می شود که سنگ بنای آن در۲ استان مرزی خوزستان و ایلام که بیشترین آسیب را در جریان جنگ تحمیلی متحمل شدند گذاشته شد.
اجرای این طرح در مناطق مرزی خوزستان و ایلام علاوه بر افزایش سه برابری تولیدات محصولات کشاورزی، به تثبیت جمعیت ساکنان همجوار مرز، جلوگیری مهاجرت روستاییان به شهرها و ارتقای امنیت مناطق مرزی منجر گردیده است.
اجرای گام نخست طرح۵۵۰هزارهکتاری
گام نخست طرح ۵۵۰هزار هکتاری خوزستان و ایلام که ۵۰۰ هزار آن در خوزستان و ۵۰ هزار هکتارآن در مناطق جنوبی و مرزی ایلام تعریف شد در دی ۱۳۹۲ با تخصیص اعتباری بالغ بر ۱.۵ میلیارد دلار شتاب بیشتری گرفت.
مدیرعامل موسسه جهاد نصر که مجری طرح ۵۵۰هزار هکتاری است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: گام نخست این طرح در سطح ۲۹۵هزار هکتار شامل نوسازی، تجهیز، زهکشی و آبیاری نوین اجرا و در سال ۱۳۹۷ با حضور اسحاق جهانگیری معاول اول رئیس جمهوری به صورت رسمی راه اندازی شد.
محمد جواد صالحی نژاد در تبیین ابعاد این ابرپروژه ملی می گوید: خوزستان و ایلام ۲ استان مرزی کشور در طول هشت سال دفاع مقدس در خط مقدم نبرد با دشمن متجاوز، برگ های زرینی از ایثار در تاریخ کشور به نام خود ثبت کردند، اما با وجود همه رشادت ها و فداکاری ها، این ۲ استان در شمار محروم ترین استان های کشور قرار داشتند. همین محرومیت سبب شد تا رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۷۵ در مسافرت به خوزستان با نگاه ویژه به این استان، دستور اجرای یکی از بزرگترین طرح های کشاورزی کشور و به قول دیگر بزرگترین طرح کشاورزی خاورمیانه را صادر کنند طرحی که اجرای گام نخست آن توانسته است سبب دگرگونی شگرفی در کشاورزی نه تنها خوزستان و ایلام که در کشور شود.
وی می گوید: طرحی که گام نخست آن در ۲۹۵ هزار هکتار اجرا شد و برکات آن حالا در نقاطی از خوزستان و ایلام که زیرپوشش این طرح قرار گرفته به خوبی محسوس است. با اجرای گام نخست این طرح، روستاییان نه تنها روستاها را ترک نکرده بلکه خیلی از آنها با مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها بازگشتند.
صالحی نژاد با اشاره به رضایت ساکنان مناطقی که این طرح در آنجا اجرا شده اضافه کرد: کسانی که طعم آبادانی و توسعه را چشیده اند اجرای گام دوم این طرح در سطح ۲۵۵ هزار هکتار را مطالبه می کنند.
معرفی طرح
طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتار زمین کشاورزی خوزستان و ایلام در سال ۱۳۷۶ از جانب وزرای امور اقتصاد دارایی، نیرو، جهادسازندگی، کشاورزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه با محورهای "توان توسعه کشاورزی خوزستان و برنامه های دستیابی به آن" به محضر رهبر معظم انقلاب تقدیم شد.
خدمات مهندسی و زیربنایی، آماده کردن زمین و راه دسترسی و توسعه باغات"، "تحقیقات و مطالعات"، " سازماندهی نظام بهره برداری و نظام اجرایی"، " صنایع تبدیلی و تکمیلی"، " مکانیزاسیون کشاورزی، خدمات، نهاده ها و اصلاح دیمزارها"، " دامداری، دامپروری و آبزیان" و " احیای منابع طبیعی و آبخیزداری" از مهم ترین سرفصل های این طرح بود که اجرای آن در دستور کار قرار گرفت.
در سال ۱۳۸۹ موسسه جهاد نصر بعنوان مجری طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتاری دشت های خوزستان (حدود ۵۰۰ هزار هکتار) و ایلام (حدود ۵۰ هزار هکتار) تعیین شد.
رونق کشاورزی در عرصه هایی به وسعت ۲۹۵ هزار هکتار
در گام نخست این طرح، عرصه هایی به وسعت ۲۹۵هزار هکتار از زمین های خوزستان و ایلام زیرکشت رفته و جان باردیگر ای به اقتصاد محلی و منطقه ای این ۲ استان بخشیده است.
مدیرعامل موسسه جهاد نصر درباره میزان اعتبارات تخصیص یافته به این طرح و زمان آغاز عملیات اجرایی گام نخست طرح اظهار داشت: بعد از اولین سفر استانی دولت یازدهم در سال ۹۲ به خوزستان، ۱.۵ میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی با موافقت رهبر معظم انقلاب به اجرای گام نخست این طرح تخصیص یافت و عملیات اجرایی طرح شامل راه اندازی شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی، اجرای زهکشی زیرزمینی و تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی آغاز شد.
صالحی نژاد اضافه کرد: در سال شروع طرح حدود ۵۰۰ هزار هکتار از زمین های دارای شبکه اصلی در دست اجرا قرار گرفت که از این مقدار ۲۰۰ هزار هکتار آن دارای شبکه فرعی بود. با راه اندازی و بهره برداری شبکه ها در گام نخست طرح، امکان استفاده مناسب از سرمایه گذاری بالادستی برقرار شد.
آثار و نتایج مثبت اقتصادی اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری
تقویت امنیت غذایی کشور، ارتقای راندمان و توسعه پایدار منابع آب و خاک، امکان ایجاد قطب کشاورزی با اجرای کشاورزی پیشرفته بوسیله پشتیبانی از تشکل های بهره بردار مردم نهاد، استفاده از سرمایه گذاری انجام شده در بالادست شبکه های فرعی آبیاری، ایجاد اشتغال پایدار در سطح منطقه به طور مستقیم و غیرمستقیم، افزایش ۹.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی، ایجاد بستر مناسب برای توسعه صنایع تبدیلی موادغذایی همچون راه اندازی کارخانه های تولید شکر با توسعه چغندرقند در محدوده طرح بمنظور حذف واردات شکر به کشور از مهم ترین نتایج و آثار مثبت اجرای این طرح بزرگ ملی است.
عملیات اجرایی گام نخست در نگاه اول
پیشرفت فیزیکی عملیات اجرایی از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۷ در این بازه زمانی، ۲۹۵ هزار هکتار شبکه فرعی آبیاری، ۱۸۳ هزار هکتار زهکشی زیرزمینی و ۲۰۰ هزار هکتار تجهیز و نوسازی زمین شامل تسطیح اساسی، قطعه بندی و هندسی سازی و یکپارچه سازی زمین اجرا شد.
اجرای ۲۳ هزار و ۱۰۰ کیلومتر شبکه آبیاری، راه اندازی ۱۶۵ ایستگاه پمپاژ شبکه آبیاری، نصب و راه اندازی ۵۳ دستگاه ماشین آبیاری سنتر پیوت، راه اندازی ۱۰۴ ایستگاه فیلتراسیون شبکه آبیاری، اجرای چهار هزار و ۹۰۰ کیلومتر جاده سرویس شبکه فرعی آبیاری، راه اندازی ۴۰ هزار سازه شبکه آبیاری، اجرای ۱۰ ایستگاه پمپاژ شبکه زهکشی، اجرای چهار هزار کیلومتر زهکش رو باز، اجرای چهارهزار کیلومتر جاده سرویس زهکشی، راه اندازی ۶ هزار و ۷۰۰ سازه زهکش روباز، اجرای ۸۰۰ کیلومتر لوله گذاری لترال برای اجرای عملیات زهکش زیرزمینی، اجرای یک هزار کیلومتر زهکش جمع کننده (لوله ای) راه اندازی ۵۲ هزار کیلومتر سازه مربوط به عملیات زهکشی زیرزمینی، ۱۳۸ میلیون متر مکعب حجم عملیات خاکی تسطیح زمین، راه اندازی پنج هزار کیلومتر جاده دسترسی مزارع، اجرای ۷۰۰ کیلومتر شبکه توزیع آب درون مزارع در وسعت سه هزار و ۳۰۰ هکتار در مناطق آبادان و خرمشهر از مهم ترین بخش های طرح عظیم گام نخست طرح ۵۵۰هزارهکتاری است.
چگونگی اجرای گام نخست طرح
گام نخست این طرح بزرگ ملی در قالب بیشتر از ۲۲۵ پروژه و با مشارکت بالغ بر ۱۲۱ شرکت پیمانکاری، ۳۳ شرکت تأمین کننده، ۴۰ شرکت مشاور و متوسط هفت هزار و ۸۵۰ نفر نیروی انسانی در سال اجرایی شده است. همینطور به صورت متوسط حدود ۵۵۰ دستگاه ماشین آلات تخصصی (اسکریپر و ترنچر) و در حدود سه هزار و ۷۰۰ دستگاه ماشین آلات سنگین و نیمه سنگین در پروژه ها مشغول فعالیت بوده اند.
پروژه های مربوط به گام نخست این طرح در۲۰ شهرستان خوزستان و سه شهرستان استان ایلام اجرا شده است؛ شوش - دزفول - اندیمشک - شوشتر - دشت آزادگان - هویزه - حمیدیه - اهواز- باوی- شادگان - امیدیه -هندیجان- بهبهان- رامشیر- رامهرمز- خرمشهر- آبادان -ایذه - لالی و کارون در خوزستان و سه شهرستان دهلران، مهران و چرداول در استان ایلام بوده اند.
نتایج و دستاوردهای طرح
اجرای گام نخست طرح ۵۵۰هزار هکتاری سبب افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی (به دلیل بهینه سازی مصرف آب و اصلاح خاک) و هم افزایش توان اقتصادی و درآمد پایدار برای کشاورزان و مردم منطقه شده و تثبیت جمعیت، اشتغال زایی، جلوگیری از مهاجرت و حفظ امنیت مرزها را فراهم آورده است.
اشتغال در دوره اجرا به صورت متوسط هفت هزار و ۸۵۰ نفر، ایجاد اشتغال مستقیم در زمان بهره برداری حدود ۷۹هزار نفر، ایجاد اشتغال غیرمستقیم در زمان بهره برداری حدود ۸۲هزارنفر، به کارگیری ۱۲۱ شرکت پیمانکاری، ۴۰ شرکت مهندسی مشاور و فعالیت ۳۳ شرکت تولید کننده و تأمین کننده کالا و تجهیزات از دیگر ابعاد این طرح بوده است.
افزایش راندمان در استفاده از آب کشاورزی و حفاظت از منابع آبی و خاک
افزایش راندمان در استفاده از آب کشاورزی با اجرای روش های نوین آبیاری یکی از مهم ترین نتایج این طرح است. بر مبنای اطلاعات ارائه شده از جانب معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، بعد از بهره برداری کامل از طرح، کاهش مصرف آب حداقل به میزان متوسط سه هزار متر مکعب در هر هکتار با راه اندازی شبکه آبیاری و زهکشی و تجهیز و نوسازی زمین ایجاد خواهد شد. همینطور راندمان مصرف آب از ۳۵ درصد (پیش از اجرای طرح) به صورت متوسط به ۶۰ درصد رسیده که در مجموع حدود ۸۸۵ میلیون متر مکعب در سال صرفه جویی بهمراه داشته است.
تامین امنیت غذایی و رشد و رونق اقتصادی در بخش کشاورزی
مدیرعامل موسسه جهاد نصر افزایش تولید محصولات کشاورزی، رونق اقتصادی در بخش کشاورزی و افزایش درآمد کشاورزان را از مهم ترین دستاوردهای ناشی از اجرای گام نخست طرح بیان کرد و اظهار داشت: در سال شروع طرح (۱۳۸۷) در محدوده اجرایی گام نخست، میزان تولیدات کشاورزی حدود ۱.۷ میلیون تن بود که این میزان در سال زراعی ۹۷-۹۶ (محدوده ۲۵۰ هزار هکتار از زمین های مورد بهره برداری) به حدود ۵.۲ میلیون تن رسید که افزایش ۵/۳ میلیون تنی را نسبت به سال پایه نشان میدهد. بخشی از این افزایش تولید بواسطه عملیات تجهیز و نوسازی، آبشویی و اصلاح خاک است که به مرور زیرکشت محصولات کشاورزی قرار گرفته اند و باتوجه به افزایش سطح زیر کشت در سال زراعی ۹۹-۹۸ به حدود ۲۸۰ هزار هکتار رسید و با ارتقای روند کیفی زمین ها، تولید محصولات کشاورزی افزایش یافت.
صالحی نژاد اضافه کرد: افزایش تولید ناشی از اجرای گام نخست طرح در وضعیت توسعه و در افق ۱۴۰۴ در قالب کشت محصولات گندم، جو، ذرت، دانه ای، شلتوک، حبوبات، دانه های روغنی، سبزی و صیفی، چغندر قند، نباتات علوفه ای و باغات با تأمین برخی الزامات نظیر رفع مشکلات شبکه های اصلی آبیاری و زهکشی در محدوده طرح (به ویژه زهکش های اصلی)، انجام عملیات آبشویی زمین و اصلاح خاک، ارتقای ضریب مکانیزاسیون، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی همچون کارخانه قند بوسیله سرمایه گذاری بخش خصوصی، تأمین اعتبارات و تسهیلات دولتی و بانکی و بازاریابی داخلی و خارجی میسر خواهد بود.
طرح ۵۵۰هزار هکتاری انقلاب کشاورزی در خوزستان
معاون اول رئیس جمهوری در مسافرت اخیرخود به خوزستان با اشاره به آثار بی نظیر گام نخست طرح ۵۵۰هزار هکتاری خوزستان و ایلام اظهار داشت: طرحی که تا سال ۱۳۹۲ قبل از شروع دولت تدبیروامید تنها بخشی از زیرساخت های آن در سطح ۷۵هزار هکتار اجرایی شد در سال ۱۳۹۷، ۲۹۵ هزارهکتار آن زیرکشت رفت.
اسحاق جهانگیری اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری کشاورزی در استان های ایلام و خوزستان را بسیار پراهمیت توصیف کرد و به مدیران اظهار داشت: با افتخار نتایج این طرح را اعلام کنید، طرحی که با روی کار آمدن این دولت سرعت اجرای آن بیشتر شد و امروز ۲۹۵ هزار هکتار از این زمین ها زیرکشت رفته است و دستور مطالعات فاز دوم این طرح در سطح ۲۵۵هزار هکتار باقی مانده را هم اعلام می کنم.
وی به بازدهی این طرح کشاورزی اشاره نمود و اضافه کرد: بازدهی این طرح بسیار بالا بوده بطوریکه در این ۲ سال میزان تولید محصولات کشاورزی از ۱.۷ میلیون تن به ۵.۲ میلیون تن رسیده است.
جهانگیری به بازدید از بخشی از این طرح و گفت و گو با مردم غرب خوزستان اشاره نمود و اظهار داشت: مردم بسیار خوشحال بودند و درخواستشان این بود که گام دوم هم سریع تر آغاز شود، پیداست که این طرح کارگشا بوده و باعث جلب رضایت مردم شده است.
گام نخست طرح ۵۵۰هزار هکتاری ظرفیت های کشاورزی خوزستان را نمایان کرد
وزیرجهادکشاورزی در اولین روز از دهه فجر ۹۹ در بازدید از بخش هایی از محدوده طرح ۵۵۰هزار هکتاری در غرب خوزستان اظهار داشت: گام نخست این طرح ظرفیت های کشاورزی خوزستان را نمایان کرد و نشان داد که سرمایه گذاری در بخش کشاورزی خوزستان سودآور وکاملا اقتصادیست.
کاظم خاوازی اضافه کرد: گام نخست طرح نوسازی و تجهیز ۵۵۰هزار هکتار از زمین های کشاورزی خوزستان و ایلام در سطح ۲۹۵ هزار هکتار باعث افزایش تولیدات کشاورزی از ۱.۷میلیون تن به ۵.۲ میلیون تن در این زمین ها شده که این نشان می دهداین طرح اقتصادی بوده و آثار مثبت اجتماعی هم به همراه داشته است.
وی بیان کرد: در۲ سال قبل یک میلیون تن برنج در خوزستان به ارزش یک میلیارد دلار در زمین های نوسازی شده طرح ۵۵۰هزار هکتاری رهبرمعظم انقلاب تولید شده که این تولید اقتصادی، کل سرمایه این طرح بازگشته است.
وزیر جهادکشاورزی با اعلان اینکه در زمین های نوسازی شده طرح ۵۵۰ هزار هکتاری رهبر معظم انقلاب هر سال ۲ بار به صورت تناوبی کشت می شود اظهار داشت: مهم ترین اثربخشی این طرح بزرگ ملی، رضایت کشاورزان، افزایش درآمد آنان، تنوع تولیدات کشاورزی و باغی و انگیره برای کار و فعالیت بیشتر در مناطق مرزی و روستایی است.
خاوازی ابراز امیدواری کرد گام دوم این طرح در سطح ۲۵۵هزار هکتار در استان های خوزستان و ایلام با تخصیص اعتبار از منابع جدید مالی شروع شود.
در افق بلندمدت طرح ۵۵۰ هزار هکتاری رهبر معظم انقلاب، تولیدات بخش کشاورزی خوزستان با ۹ میلیون تن افزایش به ۲۵میلیون تن در سال خواهد رسید.
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب