راه اندازی 429 سازه آبخیزداری برای مهار خشكسالی در بوشهر
آبیاری: ایرنا- راه اندازی 429 سازه آبخیزداری قسمتی از تدبیر و تلاش هشت ساله دولت های یازدهم و دوازدهم برای مهار خشکسالی و نتایج ناگوار آن بر منابع طبیعی در استان بوشهر است که اگر با عملکرد همه دولت های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در این بخش در این استان مقایسه شود، بازهم افزایش دارد.
به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، آب و خاک منابع مهم و ارزشمندی است که طبیعت به انسان هدیه کرده و بدون داشتن آب و خاک سالم، حیات و زندگی روی کره خاکی امکان پذیر نخواهد بود بر همین اساس، حفظ آب و خاک و آلوده نکردن آن وظیفه همه انسان ها است.
در مناطق خشک و نیمه خشکی مثل استان بوشهر علاوه بر ریزش های جوی ناچیز و پراکندگی زیاد، بارش های سالانه آن در۳ تا ۵ بارندگی در طول یک سال آبی خلاصه می شود که با شدت زیاد و در زمان کمی انجام و منجر به بروز سیلاب های مخرب می شود به نحوی که این استان در آمار سیلاب های مخرب در ۳۰ سال قبل در رتبه پنجم تا هفتم کشور جای دارد.
میانگین بارندگی در استان بوشهر ۲۵۰ میلی متر در سال است که در صورت تحقق این میزان بارندگی، مجموع روان آب های ناشی از بارش های این استان و استان های همجوار بالا دست که به سمت خلیج فارس سرازیر می شود در مجموع بیش از چهار میلیارد مترمکعب است و با همه تلاشی که از طرف وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی انجام شده است تا حالا فقط بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از این حجم روان آب مهار و ۸۵ تا ۹۰ درصد از آنها بدون استفاده در دریا تخلیه می شود.
از طرفی اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری علاوه براینکه بخش زیادی از این روان آب ها را کنترل می کند، از فرسایش و تخریب خاک جلوگیری کرده و موجب تغذیه سفره های آب های زیرزمینی می شود بنا بر این انجام پروژه های مهم آبخیزداری و استحصال حجم چشمگیری از آب های روان موجب مدیریت بحران آبی که در اثر خشکسالی سالهای قبل اتفاق افتاده شد و اگر این کار انجام نمی شد بطور یقین استان بوشهر حالا با شرایط حادتری در زمینه کم آبی روبرو بود.
براساس آمارهای موجود بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاسال ۱۳۹۲ در مجموع ۴۰۴ سازه آبخیزداری در استان بوشهر راه اندازی شده بود، این در حالیست که از سال ۹۲ تا ۹۹ با همت و تلاش دولت تدبیر و امید ۴۲۹ سازه آبخیزداری درسطح ۲هزار و ۸۵۰ هکتار، گابیون بندی ۱۷هزار و ۳۸۶مترمکعب، عملیات خشکه چین و هلالی آبگیر، ۱۶۶ هکتار پیتینگ و ۴۳۹ هکتار عملیات بیولوژیک در این استان انجام شد که معادل کل عملکرد ۳۴ ساله قبل از آن بوده است.
این وضعیت نشان میدهد مشکلات اقتصادی، تحریم های ظالمانه و تنگناهای مالی مانع از توجه دولت تدبیر و امید به منابع آب و خاک و اجرای طرح های آبخیزداری برای تقویت سفره های زیرزمینی در استان بوشهر نشد، برای اینکه باتوجه به خشکسالی های بیش از یک دهه اخیر در این استان، هرگونه غفلت دراین زمینه منجر به بیکاری خانواده ها و تهدید اشتغال و تولید می شد.
سازه های آبخیز سد راه سیلاب های بنیان کن
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر می گوید: از حجم سه میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب روان آب های استان بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب آن در کمتر از ۲ ساعت به دریا می ریزد این درحالی است که کنترل و استحصال فقط نیمی از آن می تواند تحولی بزرگ در تثبیت و توسعه بخش کشاورزی استان، کاهش خسارت های ناشی از سیل و افزایش آب دهی چاه ها شود.
محمد سبحانیان معتقد است: بنا بر این اهمیت آبخیزداری بمنظور بهره برداری از سیلاب ها بعنوان کلید راه گشای همه معضلات کم آبی و خشکسالی احساس شده است در همین ارتباط آبخیزداری با سه هدف کلی پیشگیری، حفاظت و احیا به دنبال آنست که مشکلات موجود در حوضه های آبریز را کاهش و سبب ایجاد فرصت در هر منطقه شود.
به گفته سبحانیان همه می دانیم ۹۵ درصد غذای انسان از زمین حاصل می شود و بر این اساس، باتوجه به رشد جمعیت، گسترش شهرها و از میان رفتن زمین های زراعی و مهاجرت از روستاها، لازم است برنامه ریزی مدونی برای حفاظت و صیانت از خاک صورت گیرد.
سبحانیان با اشاره به مشکل فرسایش خاک بر اثر خشکسالی وافزایش استفاده بی رویه از منابع آبی اضافه کرد: میانگین فرسایش خاک در جهان ۱۲ تن و در ایران ۱۶ تن است اما در استان بوشهر بین ۲۰ تا ۲۵ تن در هکتار برآورد می شود که این آمار از متوسط جهانی و کشوری بالاتر است.
وی افزود: کارهای توسعه ای آبخیزداری نه فقط سبب حل مشکلات این بخش می شود بلکه با ایجاد توسعه پایدار به بهبود وضعیت اقتصادی و استانداردهای زندگی در این بخش نیز کمک می نماید.
با انجام عملیات بیولوژیک و مکانیکی می توان پوشش گیاهی مراتع را بهبود بخشیده و از این طریق وضعیت تغذیه دام و در نهایت تولیدات دامی نیز افزایش می یابد همین طور با افزایش پوشش گیاهی از یک طرف خطر سیل و رسوب در حوضه آبریز کاهش یافته و نفوذ پذیری سطح آب زیرزمینی، آب چاه ها و قنات ها نیز بیشتر می شود.
آبخیزداری مرهم زخم خشکسالی
مهار روان آب ها، کاهش خسارت های سیلاب در اراضی پایین دست و تأسیسات زیربنایی، استحصال آب و افزایش آب دهی چاه ها، چشمه ها و قنات ها از با اهمیت ترین مزایای توسعه آبخیزداری است.
در این سال ها که به سبب تغییرات اقلیمی از یک سو شاهد تجربه بی رحمی های سیل و از میان رفتن هست و نیست انسان ها و طبیعت هستیم راه اندازی و توسعه سازه های آبخیزداری بعنوان مرهمی بر این زخم ها بیشتر احساس می شود.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر سطح تحت تاثیر ۴۲۹ سازه آبخیزداری راه اندازی شده در دولت های یازدهم و دوازدهم در این استان را ۲۳۳ هزارو ۳۱۹ هکتار عنوان نمود که برای اجرای آنها تا حالا ۱۵۲میلیارد و ۸۱ میلیون تومان اعتبار هزینه شده است.
به گفته علی جعفری این سازه های آبخیزداری در استان بوشهر در هشت سال اخیر توانسته اند ۵۶میلیون و ۸۶۲ هزار و ۴۱۶ مترمکعب آب استحصال و به سفره های زیرزمینی تزریق کنند.
وی نفوذ سالانه آب سیلاب به آبخوان ها و سفره های آب های زیر زمینی به طور متوسط یکهزار مترمکعب در هکتار، کنترل فرسایش خاک سالانه به طور متوسط ۹ تن در هکتار، افزایش تولید علوفه سالانه میانگین ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار، حفظ و افزایش تنوع ژنتیکی گیاهی و جانوری و ایجاد تعادل در اکوسیستم ها، کمک به پایداری توسعه کشاورزی به سبب چند منظوره بودن اقدام های آبخیزداری و آبخوانداری (حفظ آب و خاک)، بهبود معیشت روستائیان و تحقق اهداف ارتقا درآمد، ایجاد اشتغال در زمانی کوتاه و استقبال بالا از طرف مردم و درخواست مسئولان استان به سبب عملکرد بسیار عالی اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری را همچون نتایج اجرای سازه های آبخیزداری در استان بوشهر عنوان نمود.
جعفری افزود: ۶۳ مورد پروژه مطالعاتی حوزه های آبخیز در استان بوشهر به مساحت یک میلیارد و ۲۲۶ هزار و ۹ هکتار انجام شده است که از این مجموع ۲۷ مورد از آن به مساحت ۴۸۱هزار و ۸۳۵ هکتار با ۲ میلیارد و ۷۰۹ میلیون تومان اعتبار در هشت سال اخیر انجام شده است.
جهش سازه های آبخیزداری در دولت تدبیر و امید
براساس آمارها در دولت تدبیر و امید بصورت میانگین سالانه ۵۴ سازه آبخیزداری در استان بوشهر راه اندازی که بیشترین سازه ها نیز علی رغم مشکلات مالی در سالهای ۹۷ و ۹۸ به ترتیب ۷۶ و ۹۸ سازه آبخیزداری تولید شده است.
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر، آمارها نشان میدهد تا پیش از سال ۹۲، به طور متوسط سالانه ۱۲ سازه آبخیزداری در استان بوشهر راه اندازی می شد این درحالی است که این آمار در دولت تدبیر و امید به نسبت بسیار بالاتر است.
غلامرضا منتظری می گوید: در استان بوشهر ۳۲ دشت وجود دارد که برخی از آنها همچون دشت بوشکان، تنگ ارم، دشت پلنگ و حوزه جم و ریز از لحاظ برداشت آب ممنوعه شده اند و باتوجه به اینکه استان از پتانسیل سیل خیز بالایی برخوردارست همین مساله یکی از دلیلهای قانع کننده برای اجرای سازه های آبخیزداری است.
یکی دیگر از رویکردهای اجرای سازه های آبخیزداری باتوجه به بیلان منفی بیشتر دشت ها تقویت سفره های زیرزمینی است که سعی شده با استحصال بیش از ۵۶ میلیون مترمکعب آب به معیشت روستائیان که ارتباط مستقیمی به آب دارد، کمک گردد.
صندوق توسعه ملی پشتوانه ای برای اجرای پروژه های آبخیزداری
از سال ۹۷ نهضت بزرگی در رابطه با تامین اعتبار از صندوق توسعه ملی با اذن رهبر معظم انقلاب و حمایت دولت و پشتیبانی مجلس برای اجرای طرح های آبخیزداری در کشور شکل گرفت و تحولی عظیم در این بخش به وجود آمد.
استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی برای موارد خاص با درخواست دولت از رهبر معظم انقلاب انجام می شود که بدلیل اهتمام دولت به بخش آبخیزداری از سال ۹۷ این مساله در دستور کار دولت قرار گرفت و با مجوز داده شده اعتبار مناسبی به این بخش اختصاص یافت.
به گفته منتظری با وجود تحریم های ظالمانه، تنگناهای مالی و کاهش درآمدهای دولت اما بیشترین کارهای آبخیزداری در دولت های یازدهم و دوازدهم از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی انجام شده است.
وی افزود: در این ارتباط در سالهای ۹۷، ۹۸ و ۹۹ به ترتیب ۱۲میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، ۴۳ میلیارد تومان و ۲۴ میلیارد تومان به بخش آبخیزداری استان بوشهر اختصاص یافت که اختصاص این اعتبار روح و انرژی تازه ای به اجرای پروژه های آبخیزداری استان بوشهر بخشید.
منتظری معتقد است: چهار برابر شدن این اعتبارات در استان بوشهر بیان کننده توجه دولت به پروژه های منابع طبیعی به ویژه در بخش آبخیزداری است و باتوجه به بارش های زودگذر و فصلی که به شدت از دسترس خارج و یا در پائین دست موجب تخریب و لطمه به زیرساخت ها می شود ضرورت اجرای سازه های آبخیزداری را در استان بوشهر دوچندان می کند.
در زمان حاضر ۸۳۳ انواع سازه آبخیزداری در استان بوشهر در سطح ۴۳۸ هزار و ۹۸۵ هکتار وجود دارد که برای اجرای آنها تا حالا بیش از ۱۹۶ میلیارد و ۳۵۷ میلیون تومان اعتبار هزینه شده و این سازه ها توانسته اند تا حالا ۱۳۲ میلیون و ۱۵هزار و ۹۰۴ مترمکعب آب استحصال کنند.
منبع: آبیاری
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب