معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاكید كرد
وضعیت نگران کننده جمعیت کل و بز، قوچ ومیش در استانهای زاگرسی
به گزارش آبیاری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست از افزایش دو درصدی جمعیت علفخواران کشور در سرشماری سال قبل اطلاع داد و اظهار داشت: جمعیت گونه های کل وبز و قوچ ومیش در استانهای زاگرسی به علت تخلفات در ارتباط با صید وشکار نگران کننده است.
به گزارش آبیاری به نقل از ایسنا حسن اکبری ضمن اشاره به اهمیت شمارش سالانه جمعیت گونه های برجسته حیات وحش اظهار نمود: سازمان حفاظت محیط زیست هرساله گونه های برجسته حیات وحش کشور شامل قوچ و میش، کل و بز، آهو، جبیر، گورخر و مرال را شمارش می کند. اگر فراوانی این گونه های برجسته تغییر مثبتی داشته باشد، نشان از آن دارد که زیستگاه آنها به خوبی حفظ شده است و به تبع آن بقیه گونه های زیستگاه هم حفاظت قابل قبولی دارند.
وی با اشاره به اینکه شمارش این گونه ها شاخصی برای ارزیابی سلامت زیستگاه ها است، اضافه کرد: روشی که در سازمان حفاظت محیط زیست برای شمارش این گونه ها انجام می شود، تعیین حداقل جمعیت موجود است چونکه روش های برآوردی که در دنیا رایج است به علت شرایط توپوگرافی کشور، توزیع جمعیت ها و دشواری انجام آن در بعضی مناطق کشور ما کارآیی مناسبی ندارد ازاین رو ما با همین روش شمارش حداقل جمعیت موجود، کار تخمین جمعیت را انجام می دهیم البته دقت این روش وابستگی زیادی به میزان جدیت و نحوه نظارت مدیران استان ها و سازمان دارد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه تمام مناطق چهار گانه و شکار ممنوع که واجد گونه های شاخص هستند، حداقل سالی یکبار شمارش می شوند، اظهار داشت: عمده برآورد جمعیت گونه های برجسته کشور در فصل پاییز و اوایل زمستان صورت می گیرد.
اکبری تصریح کرد: در کشور ما سالانه بیشتر از ۷۰۰ نفر درگیر شمارش علفخواران می شوند که در میان آنان از محیطبانان سازمان، همیاران، دانشگاهیان، افراد علاقمند و سمن های محیط زیستی حضور دارند.
وی، خاطرنشان کرد: علاوه بر گونه های برجسته تلاش می شود گونه های خاصی که در منطقه مشاهده می شوند مثل گوشتخوارانی چون گرگ، روباه، پلنگ و حتی نمایه های گونه های مهم و خاص ثبت شوند.
افزایش دو درصدی جمعیت علفخواران
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به نتایج سرشماری گونه های برجسته حیات وحش اظهار داشت: ما در سال ۱۴۰۰ برپایه شمارشی که انجام دادیم به صورت میانگین شاهد افزایش دو درصدی جمعیت علفخواران در مناطق چهار گانه نسبت به سال ماقبل آن بودیم.
وی متذکر شد: این افزایش جمعیت با وجود همه مشکلاتی که در زمینه خشکسالی با آن مواجه بودیم و بیماری هایی که با آن در گیر شدیم، اتفاق افتاده است و حکایت از کارآیی تلاش هایی دارد که در حوزه جلوگیری از تخلفات شکار و صید صورت گرفته است.
اکبری اضافه کرد: بر اساس این تخمین، جمعیت قوچ و میش، کل و بز و گور ایرانی نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش پیدا کرده در حالیکه جمعیت آهوی ایرانی و جبیر با کاهش روبرو بوده است.
وی با اشاره به اینکه علت کاهش جمعیت آهو در دست بررسی می باشد، تصریح کرد: عمده کاهش جمعیت این گونه در ارتباط با پناهگاه حیات وحش موته در استان اصفهان است که بخشی از آن سرشماری نشده و از سوی دیگر یک تغییر مدیریتی در آن منطقه اتفاق افتاده است و مقرر شده همکاران برای شمارش مجدد اقدام نمایند. اگر این شمارش اتفاق بیفتد امکان دارد در آمار تغییراتی به وجود بیاید اما در هر حال کاهش جمعیت آهو در این منطقه اتفاق افتاده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: آمارهایی که از استانهای مختلف عرضه شده نسبت به سال قبل تغییراتی دارد. در بعضی از آنها با افزایش و در بعضی هم با کاهش جمعیت گونه های برجسته حیات وحش مواجه بوده ایم.
وی خاطرنشان کرد: ما استان هایی را که این کاهش یا افزایش جمعیت در آنها محسوس و خارج از حد نرمال بوده است را جهت بررسی و علت را استخراج کرده ایم و بعد از بررسی های لازم، تصمیمات مدیریتی برای اصلاح فرآیندها گرفته می شود.
اکبری اضافه کرد: اگر بخواهیم این گونه های برجسته را به تفکیک استان ها بررسی نماییم، اطلاعات بسیار جالبی در اختیار ما قرار می دهد. مثلا قوچ ومیش یکی از مهم ترین گونه های ما است و در سرتاسر کشور حدود ۱۱۱هزار راس از این گونه شمارش شده اند.
بالاترین جمعیت قوچ و میش کشور در استان تهران
به گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، در بین استانهای کشور بالاترین جمعیت قوچ ومیش به استان تهران اختصاص دارد که با وجود جمعیت انسانی بسیار زیاد، توسعه اقتصادی و اجتماعی و مسائل و مشکلات در رابطه با محیط زیست این استان، مبحث عجیبی به نظر می آید.
وی خاطرنشان کرد: بیشتر از یک ششم کل جمعیت قوچ و میش کشور در استان تهران است و این نشان داده است اولاً زیستگاه های طبیعی اطراف تهران زیستگاه های ارزشمندی هستند و برای نگهداری حیات وحش اهمیت زیادی دارند و تلاش اداره کل محیط زیست تهران برای محافظت از ذخیره ژنی قوچ و میش قابل تقدیر است. ثانیاً مردم استان تهران از نظر فرهنگ رعایت حقوق حیوانات در سطح بالایی هستند و نمی گردد این مورد را انکار کرد.
اکبری تصریح کرد: اگر قرار بود میزان تخلف صید وشکار در استان تهران با این جمعیت انبوه انسانی همچون استان هایی که آمار بالایی در زمینه تخلفات شکار غیر مجاز دارند، باشد از جمعیت این گونه برجسته هیچ چیز باقی نمی ماند.
وی اضافه کرد: استانهای خراسان رضوی، گلستان، اصفهان، سمنان و خراسان شمالی بعد از استان تهران بالاترین جمعیت قوچ و میش کشور را در خود جای داده اند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به جمعیت گونه کل و بز اظهار داشت: کل و بز گونه بسیار مهمی است و متاسفانه از یک طرف مورد توجه شکارچیان قرار دارد و از سوی دیگر بعنوان غذای اصلی طعمه خواران بشمار می رود. در کل کشور حدود ۸۰ هزار راس از این گونه شمارش شده است و بیشترین جمعیت آنرا در استانهای یزد، کرمان، فارس، اصفهان، البرز، سمنان و تهران می بینیم.
کاهش چشم گیر جمعیت کل وبز و قوچ ومیش در استانهای زاگرسی
وی با اشاره به اینکه زاگرس بهترین زیستگاه های کشور را برای کل وبز و قوچ ومیش دارد، متذکر شد: هم به لحاظ پتانسیل رویشی و هم به لحاظ منابع آبی، زیستگاه های گسترده و با توان رویشی عالی در این رشته کوه وجود دارد. بنابراین در گذشته جمعیت های بسیار بالایی از این دو گونه را در خود جای داده بود و بالطبع طعمه خوارانی مثل پلنگ هم در این منطقه از جمعیت بالایی برخوردار بودند اما درصورتیکه به آمار فعلی دقت کنیم می بینیم که متاسفانه شرایط کاملاً برعکس شده و جمعیت این دو گونه اصلی در زاگرس نگران کننده است.
اکبری تصریح کرد: در بخش مهمی از استانهای زاگرسی مثل کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و فارس زیستگاه های بسیار مناسبی برای این دوگونه وجود دارد اما جمعیت آنها به برخی لکه های مناطق حفاظت شده محدود شده است که به صورت کوچک و غالباً جزیره ای هستند. این نشان داده است که ما در این استان ها به شدت به فرهنگ سازی برای جلوگیری از تخلفات در ارتباط با صید وشکار نیاز داریم.
وی اضافه کرد: بهرحال استان هایی که علاقه ذاتی به تفنگ دارند و از قدیم، شکار بعنوان یکی از علایق و مهارت های مردمان این مناطق محسوب می شده است با محدودیت جمعیت گونه های برجسته قوچ و میش و کل و بز رو به رو شده اند.
اکبری در عین حال تصریح کرد: اگر با آموزش و فرهنگ سازی صحیح این مشکل مدیریت شود، امکان رشد سریع جمعیت این گونه ها در مناطق یاد شده وجود دارد چون شرایط زیستگاهی، رویشی و منابع آبی این زیستگاه ها بسیار مناسب می باشد و به هر حال مردم علاقه مندی به طبیعت دارند. درصورتیکه علایق آنان به سمت حفاظت گرایش پیدا کند، تأثیر عجیبی در کوتاه مدت خواهد گذاشت.
وی با اشاره به اینکه بیشترین جمعیت آهوی کشور در استانهای اصفهان، خراسان شمالی، بوشهر و خراسان رضوی قرار دارد، اظهار داشت: متاسفانه بسیاری از استانهای کشور که از دیرباز آهو داشتند، چندین دهه است که دیگر آهو ندارند و در مابقی استان ها هم جمعیت این گونه کم شده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: برپایه سرشماری پستانداران برجسته کشور تعداد کل آهوی ایرانی در کشور حدود ۲۴ هزار رأس است.
احیای جمعیت جبیر دشوار است حتی با وجود مناسب شدن شرایط زیستگاه
وی ضمن اشاره به وجود برخی نگرانی ها درباره جمعیت گونه جبیر در کشور خاطرنشان کرد: جبیر نژادی از آهوان است که با خشکی طبیعت سازگارتر است و بالاترین جمعیت جبیر را در استانهای سمنان، فارس و کرمان داریم.
به گفته اکبری، تجربیات نشان داده که احیای جمعیت جبیر خیلی سخت تر از آهو اتفاق می افتد.
وی اضافه کرد: آهوی ایرانی و حتی کل و بز و قوچ و میش بمحض اینکه شرایط زیستگاهی مناسبی پیدا کنند با رشد جمعیت قابل ملاحظه ای مواجه می شوند اما احیای جمعیت جبیر قدری سوال برانگیز است و در بعضی مناطق حتی با وجود مناسب شدن شرایط زیستگاه، احیای جمعیت این گونه به دشواری صورت می گیرد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در کل کشور حدود ۳۰۰۰ راس جبیر داریم که عدد درشتی نیست.
وی در ادامه اظهار داشت: ما در بعضی از مناطق آزاد بخصوص در فلات مرکزی ایران و شرق کشور که جمعیت بسیار بالایی از گونه ها را درخود جای داده است بعضاً مناطق آزادی داریم که تا ۲۰۰۰ راس کل و بز و قوچ ومیش را درخود جای داده اند حتی در این مناطق طعمه خوارانی مثل پلنگ داریم که نشان داده است زنجیره غذایی تقریباً کامل است.
اکبری خاطرنشان کرد: پدیده هایی مثل قرق های اختصاصی (حفاظتگاه های خصوصی) و دیگر روش های حفاظتی که توسط مردم صورت گیرد، در این مناطق می توانند بسیار موثر باشند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: این سرشماری ها یک سری اطلاعات کلی در اختیار ما قرار می دهد تا بتوانیم برپایه آن منابع اعتباری، امکانات و تجهیزات سازمان را عادلانه تر توزیع و زمینه احیای جمعیت گونه ها را فراهم نماییم.
لزوم توجه به زیستگاه ها و جمعیت گونه های برجسته در استانهای صنعتی
وی اضافه کرد: ما باید به استان هایی که صنعتی هستند و یا توسعه در آنها با شدت بیشتری اتفاق افتاده اما از نظر زیستگاه ها و جمعیت گونه های برجسته جایگاه ویژه ای دارند، توجه جدی تری داشته باشیم.
اکبری خاطرنشان کرد: در استان هایی مثل تهران و اصفهان که بحث توسعه در آنها جدی تر بوده است، رویکرد مدیریت محیط زیستی بیشتر به سمت محیط زیست انسانی معطوف بوده است در حالیکه ما در این آمارها می بینیم بیشترین جمعیت قوچ و میش کشور در استان تهران، بیشتر جمعیت آهو در استان اصفهان و بیشترین جمعیت کل و بز در استان یزد قرار دارد ازاین رو می بایست این استان ها را مورد توجه قرار دهیم تا بتوانیم تنوع ژنتیکی حیات وحش مان را حفظ نماییم.
وی ضمن اشاره به اینکه جزیره ای شدن زیستگاه ها به گونه های حیات وحش صدمه جدی وارده کرده است و باید برای آن فکری کرد، اظهار داشت: ما می بایست برای محافظت از کریدورها و مناطق آزاد مجاور مناطق چهارگانه چاره ای بیندیشیم و اشکال دیگری از حفاظت مثلا در چارچوب حفاظتگاه های مشارکتی را در نظر بگیریم که این کار احتیاج به زیرساخت های قانونی دارد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، تصریح کرد: ما پیش نویس این قانون را تدوین کرده و به دولت و مجلس فرستاده ایم. امیدواریم این پیش نویس بگونه ای به تصویب برسد که تغییرات آن زیاد نباشد و ابزاری برای مدیریت بهتر حیات وحش کشور فراهم آورد.
وی اضافه کرد: اگر این اتفاق بیفتد ما می توانیم سطح حفاظتی این جزیره ها را کم کم همراه با مناطق اطراف ارتقا دهیم وبه این اطمینان خاطر دست پیدا نماییم که مناطق حفاظت شده به همراه حفاظتگاه های اطرافشان این قابلیت را دارند که جمعیت گونه های برجسته علفخوار و طعمه خوارانی که به قلمرو وسیعی نیاز دارند را به شکل مناسبی حفاظت و احیا کنند.
اکبری خاطرنشان کرد: خیلی از استانهای مهم مانند استانهای زاگرسی به علت آن که جمعیت گونه های برجسته عفلخوار در آنها به شدت کاسته شده است جمعیت گربه سانان بزرگشان همچون پلنگ را یا به کلی ازدست داده اند یا تعداد آنها به شکل جدی کاسته شده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهار داشت: ما ۱۰ سوال کاربردی را که برگرفته از همین بحث شمارش جمعیت و هم سوابق تجاربی است که در سازمان حفاظت محیط زیست وجود دارد، در دست تهیه و می خواهیم آنرا برای تمام دانشگاه های مادر در همه استان ها بفرستیم. پاسخ به این سوالات می تواند در چارچوب پژوهش هایی اتفاق افتاده و در مدیریت بهتر گونه های برجسته حیات وحش کشور کمک شایانی به ما بکند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست وی با اشاره به اینکه بخشی از این سوالات برگرفته از تحلیل شمارش جمعیت است، تصریح کرد: تنوع ژنتیکی این گونه ها خیلی مهم می باشد. شاید برای بعضی ها این سوال به وجود بیاید که وقتی ما به فرض جمعیت قوچ ومیش را در پنج استان داریم چه ضرورتی دارد که با صرف هزینه سنگین، جمعیت این گونه را در دیگر استان ها هم احیا کنیم؟ در پاسخ باید گفت جمعیت قوچ و میش البرزشرقی با قوچ و میش البرز غربی از نظرژنتیکی تفاوت هایی دارند یا قوچ و میش شمال شرق کشور با شمال غرب کشور کاملاً متفاوت هستند و لازم است همه این جمعیت ها حفظ شوند.
منبع: persianwet.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب