به بهانه روز جهانی زیستگاه
سایه آلودگی هوا بر سر زیستگاه های انسانی
آبیاری سایه آلودگی هوا بر سر زیستگاه های انسانی
به گزارش آبیاری به نقل از ایسنا، از ۱۷ دسامبر سال ۱۹۸۵ سازمان ملل متحد نخستین دوشنبه اکتبر هر سال را بعنوان روز جهانی زیستگاه نامگذاری کرده است. امسال با شعار «تفاوت ها را در نظر بگیرید، هیچ انسان و مکانی را از قلم نیاندازید» به مشکلات افزایش نابرابری و چالش ها در سکونتگاه های انسانی پرداخته است.
خانه ها زندگی ها را می سازند و آینده را تقویت می کنند. این دقیقا همان نگاهی است که در روز جهانی زیستگاه گرامی داشته می شود. هدف از این روز افزایش آگاهی درباره ی حق اولیه برخورداری از خانه و سر پناه و یادآوری به مردم است که مسوول حفظ زیستگاه ها برای نسل آینده هستند.
به گفته ایرج حشمتی - سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست - باتوجه به ملزومات پیشرفت پایش و نظارت سازمان هم اکنون ۳۰۰۰ صنعت آلاینده شناخته شده است اما این تعداد بسیار کمی است چونکه تعداد صنایع آلوده بیش از این تعداد است ازاین رو باید بیشتر تلاش نماییم و به پایش های هوشمند و فناورانه رو آوریم چونکه زمان بازدیدهای میدانی گذشته است و باید از ظرفیت های فناورانه و مراکز دانش بنیان بهره برد همین طور ۳۵ میلیون هکتار کانون فرسایش بحرانی داریم اما تنها بر ۵۰۰ هزار هکتار کار عملیاتی صورت می گیرد. در این حوزه نیز نیازمند منابع و انجام اقدامات بیشتری هستیم.
بیشتر بخوانید: شناسایی ۳۰۰۰ صنعت آلاینده در کشور
جزئیات سیاهه انتشار سال ۹۶ چه بود؟
یکی از مواردی که بر طبق عملکرد نادرست انسان ها موجب به خطر افتادن زیستگاه می شود؛ آلودگی هوای ناشی از استفاده از سوخت های فسیلی است. بر طبق سیاهه انتشارآلودگی هوای تهران در سال ۹۶ از بین منابع متحرک خودرو های دیزلی شامل مینی بوس، اتوبوس واحد، اتوبوس سرویس و کامیون بیش از ۳۰ درصد ذرات معلق ناشی از منابع متحرک را تولید می کنند که سهم مینی بوس ۴ درصد، اتوبوس واحد ۵.۷ درصد، اتوبوس سرویس ۷.۴ درصد و کامیون ۱۵.۷ درصد است. خودرو های سواری ۱۳.۹ درصد، تاکسی ۲.۱ درصد، موتورسیکلت ۱۰.۱ درصد و وانت ۱.۸ درصد از ذرات معلق ناشی از منابع متحرک را تولید کرده اند. فرودگاه ها ۰.۲ درصد، راه آهن ۰.۲ درصد، پایانه های اتوبوس ۲.۳ درصد، خانگی، تجاری و اداری ۲.۳ درصد، نیروگاه ها ۱۲.۱ درصد، پالایشگاه ها ۴.۴ درصد و صنایع ۱۷.۸ درصد در تولید ذرات معلق در شهر تهران نقش داشته اند.
مصرف سوخت های فسیلی موجب تولید و انتشار آلاینده های مختلفی می شود که همچون آنها می توان به مونوکسید کربن و دی اکسید کربن اشاره نمود. بر طبق مطالعات انجام شده از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ میزان گاز مونوکسید کربن کاسته شده است چونکه خودرو ها انژکتوری شده است بدین ترتیب میزان گاز مونوکسیدکربن از ۴.۱ppm به ۱.۸ ppm پارسال کاسته شده است. همین طور میزان گاز دی اکسید کربن نیز افت بسیار شدیدی پیدا کرده که مهم ترین دلیل آن حذف گوگرد سوخت دیزل بوده است. پیش از این میزان گوگرد سوخت دیزل بیش از ۸۰۰۰ ppm بود هم اکنون میزان آن به حدود ۵۰ ppm کاسته شده است.
بیشتر بخوانید: سهم ۶۱ درصدی خودرو ها و موتورها در تولید ذرات معلق پایتخت
سهم نیروگاه ها در سیاهه انتشار
در سیاهه انتشار سال ۱۳۹۶ به نیروگاه ها نیز پرداخته شد همچون آنها می توان به نیروگاه منتظرقائم اشاره نمود که با وجود آن که در خارج از شهر تهران قرار دارد ولی سهم به سزایی در آلودگی هوای پایتخت دارد. متاسفانه در فصل سرد با افزایش مصرف گاز خانگی، سوخت گاز این نیروگاه ها قطع می شود و آنها گازوئیل مصرف می کنند که این کار موجب گسیل آلودگی زیادی به سمت شهر تهران می شود.
پالایشگاه تهران نیز در این مطالعه دقیق تر بررسی گردید و انتشار آلایندگی فرایندی و احتراقی هر واحد جداگانه مورد بررسی قرار گرفت.
سهم منابع متحرک در تولید ذرات معلق از ۷۰ درصد به ۶۱ درصد رسیده و کاسته شده است اما سهم نیروگاه ها و صنایع در آلودگی هوا افزایش پیدا کرده است. آلاینده های گازی مانند ناکس و SOX امکان دارد در جو تبدیل به ذرات معلق شود. VOC نیز هیدروکربن فرار و بوی جایگاه های بنزین ناشی از آنست، ۷۹ درصد آن به منابع متحرک ومربوط به موتورسیکلت است.
براساس آخرین سیاهه انتشار آلودگی شهر تهران، سهم صنایع و نیروگاه ها از میان منابع ثابت تهران و اطراف آن در تولید ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون حدود ۳۰ درصد گزارش شده است.
در سالهای اخیر مازوت سوزی برخی صنایع و نیروگاه ها آلودگی هوای برخی کلانشهرها را تشدید کرده است. امسال هم مازوت سوزی شهرهایی مانند تبریز، مشهد و همدان تایید شده است. آلودگی ناشی از ذرات معلق در حالی در کشور طی فصول سرد افزوده می شود که بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهانی ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون جزو گروه اول مواد سرطان زا و هم رده با مواد رادیو اکتیو هستند.
وقتی نیروگاه ها سیستم کنترلی داشته باشند، مازوت سوزی اشکالی ندارد. در تمام دنیا نیروگاه ها هم مازوت و هم گازوئیل پرگوگرد مصرف می کنند ولی تجهیزات کنترل آلایندگی روی دودکش آنها نصب شده است و هوا آلوده نمی گردد این در حالیست که هیچ یک از نیروگاه های ما این تجهیزات را ندارند.
سولفورزدایی یکی از راهکارهای حل مشکل نیروگاه های مازوت سوز است. راه حل دیگر استفاده از سیستم های کنترلی است که تا حالا هیچکدام ار این راهکار ها عملیاتی نشده است. بگفته داریوش گل علیزاده - معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست - در برگزاری نشست با کنسرسیوم و ستاد فناوری نانو به دنبال این بودیم که راهکارهای اجرائی برای کاهش سولفورمازوت ارائه کنند چونکه در حال حاضر سه تا ۳.۵ درصد از وزن حجمی یعنی ۳۰ تا ۳۵ هزار قسمت در میلیون (ppm) میزان گوگرد در مازوت پالایشگاه های ماست.
بیشتر بخوانید: شروط محیط زیست برای مازوت سوزی در نیروگاه ها
بیشتر بخوانید: ۲۵ درصد برق تولیدی کشور از نیروگاه های بخاری
سوخت های آلاینده و آلودگی هوا
گازوئیل بعنوان سوخت دیزل شناخته می شود. سوخت دیزلی نسبت به حجم مساوی بنزین انرژی بیشتری طی احتراق آزاد می کند. یکی از مباحثی که همیشه مطرح بوده میزان گوگرد این سوخت و آلایندگی آنست. سوخت گازوئیل به علت بالا بودن میزان گوگرد نیاز به بررسی برای بهبود کیفیت دارد. سنجش های دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست در دو حوزه جایگاه های درون شهری و بین راهی است. با عنایت به آلودگی هوای کلانشهرها و به استناد ضوابط و قوانین موجود، وزارت نفت مکلف به تامین سوخت باکیفیت استاندارد برای این جایگاه ها است. برمبنای نتایج سنجش های انجام شده در فصل اول سال ۱۴۰۱ تنها ۱۶ درصد از نمونه ها مطابق استاندارد بود و بقیه حدود مجاز را رعایت نکرده اند.
بیشتر بخوانید: کیفیت بنزین مشکلی ندارد/ انتقاد از «طفره» وزارت نفت در تدوین استاندارد گوگرد گازوئیل
بررسی ها نشان دهنده این است که هم اکنون کیفیت بنزین مشکل خاصی ندارد، ولی گازوئیل یا نفت گاز نیاز به اقدامات اصلاحی بیشتری دارد. یکی از چالش های این بخش این است که به استناد قانون هوای پاک باید حدود مجاز گوگرد در گازوییل بازبینی و به روز رسانی شود و این وظیفه به سازمان ملی استاندارد واگذار شده است ولی سازمان ملی استاندارد اعتقاد دارد برمبنای ماده ۳ قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد، این امر باید توسط دستگاه اجرائی تخصصی - که وزارت نفت می باشد - تدوین شود.
به منظور کاهش آلاینده های موجود در هوا ناشی از سوختن گوگرد موجود در گازوییل، منطق حکم می کند که در محل تولید، گوگرد از محصول تولیدی حذف شود تا خودرو ها هوای شهرها را آلوده نکنند. بگفته هلنا کعبی - مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست - به نظر می رسد وزارت نفت هم اکنون امکان تامین تجهیزات سولفورزدایی را ندارد. بنابراین هم از تدوین استاندارد طفره می رود تا از ترک فعل مترتب بر آن خودداری کند و طبیعتاً این وضعیت تشدیدکننده معضل زیست محیطی فعلی خواهد بود.
به گزارش آبیاری به نقل از ایسنا، آلودگی هوا ناشی از مصرف سوخت نامناسب، وجود نیروگاه های مازوت و مراکز دفن پسماند از معضلات شهرنشینی شده است. بعلاوه تراکم جمعیت، تعرض انسان به طبیعت مانند کوه خواری و زمین خواری موجب تخریب یا از بین رفتن زیستگاه ها می شود. این معضل نیازمند توجه مسئولان و مردم برای حفظ زیستگاه های موجود و کوشش برای پیشگیری از تخریب سایر زیستگاه ها است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب