عملکرد کمی حرف اول را در کشت گندم ایران می زند
به گزارش آبیاری، محقق ارقام کشاورزی اظهار داشت: در کشور توسعه یافته بیشتر روی ابعاد کیفی تمرکز می شود اما در کشوری مانند ایران که قوت غالب مردم نان است جای اولویت تغییر می کند و عملکرد کمی حرف اول را می زند.
به گزارش آبیاری به نقل از مهر، نان قوت غالب برخی کشورها همچون ایران است. تقریبا نیمی از کالری ایرانی ها از نان به دست می آید. با وجود تقاضا بالا برای این محصول سال به سال کیفیت آن پایین تر آمده و افزایش بازار آن سبب نشده تا نانوایان به دنبال بهبود کیفیت نان باشند. سال ۱۳۹۸ با حضور رئیس جمهور وقت در سازمان ملی استاندارد اجرای استاندارد ۱۰۴ ویژه گندم اجبار شد.
در این راستا، برخی هم دلیل پایین بودن کیفیت نان را به روند پخت آن ندانسته و تاکید دارند بذر این محصول استراتژیک، احتیاج به اصلاح دارد.
مسعود ترابی، سرپرست مرکز تحقیقات و توسعه کشاورزی استان تهران در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مشکل بی کیفیتی نان های سنتی به استاندارد گندم برنمی گردد. در مرکزهای تحقیقاتی، مواد ژنتیکی برای اصلاح ارقام گندم درحال استفاده است. تمام ژن پلاسماها از منابع داخلی بوده و خیلی متفاوت تر از دنیا نیست؛ یعنی اگر گندم با کیفیتی در دنیا است مواد ژنتیکی ما هم همان نوع است.
وی در جواب این پرسش که آیا گندم ایرانی با نوع آلمانی به لحاظ کیفیت یکی است، اظهار داشت: این تفاوت شاید خیلی جزئی باشد. مواد تغذیه ای که حین مرحله داشت مزارع گندم درحال استفاده است، می تواند تأثیرگذار باشد. بعنوان نمونه، عنوان شد اگر کودهای ریزمغذی استفاده گردد مثلا میزان روی افزوده می شود که می تواند روی هوش افراد و بچه ها تأثیرگذار باشد. اما تاثیر معنادار نیست.
سرپرست مرکز تحقیقات و توسعه کشاورزی استان تهران اظهار نمود: بیشترین مشکل ما در نان مرغوب به کارخانه های آرد، نگهداری گندم، نانوایی ها بر می گردد و این که سبوس را از گندم جدا می کنند. مثال بارز اثبات این امر مقایسه پخت نان در روستاها و شهرها است. آیا کیفیت این دو نان شبیه هم است؟ بیشتر کیفیت به سبوس گیری بر می گردد.
چرایی روشن شدن تیرگی نان سنگک طی دهه اخیر
ترابی در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: گندم هر چه چروکیده تر باشد خاصیت نانوایی آن بالاتر است. چون پروتئین گندم در پوست آن و نسبت پوست به مغز است. مثلا اگر در کشور دیگری، گندمی تولید می شود که تپل است و حجم آندوسپرم یا نشاسته آن بیشتر باشد این که کیفیت نان بالاتر باشد این گونه نیست.
سرپرست مرکز تحقیقات و توسعه کشاورزی استان تهران در جواب پرسشی دیگر این که مواد عالی خاک چقدر در کیفیت محصولات تاثیر دارد، توضیح داد: اساسا بی تاثیر نیست. کیفیت نان خیلی ارتباطی به مواد ژنتیکی و مراحل کاشت، داشت و برداشت گندم پیدا نمی کند؛ آن چه در کیفیت نان تاثیر دارد به سیلو، آسیاب و نانوا بر می گردد.
وی افزود: استدلال من برای این سخن، گندم های خودمصرفی در روستاها برای پخت نان است. آیا واقعاً کیفیت آن با نان شهری قابل مقایسه است؟
این محقق اظهار داشت: باور ندارم کیفیت به ژنتیک گندم ارتباط پیدا می کند. معتقدم به روند گندم و تولید نان ارتباط دارد، یعنی فرایندی که از سیلو، بوجاری، آسیاب، انبار و باردیگر در نانوایی برای پخت نان درست طی نمی گردد.
وی اظهار نمود: عمده کیفیت نان به سبوس گیری است که جدا شده و در جای دیگر فروخته می شود. بعد آرد گندم با قیمت دیگر فروخته می شود. البته کیفیت تولید خمیر در نانوایی ها هم مهم می باشد. روند درست کردن خمیر حداقل ۳ تا ۴ ساعت زمان نیاز دارد تا فرایند تخمیر طی شود اما این امر در نانوایی های شهر نادیده گرفته می شود. گروه ویتامین B در غلات می توانند در همان تخمیر تحت تاثیر قرار گیرند.
معیار کیفیت چیست؟
معیار ارزیابی کیفیت در محصول نهایی است. ترابی در این خصوص اظهار داشت: گندم چروکیده به لحاظ پروتئینی، خاصیت کشت سانی و… وضعیت بهتر از گندم های تپل که شرایط ایده آل را طی کرده اند، دارند.
سرپرست مرکز تحقیقات و توسعه کشاورزی استان تهران با اشاره به اینکه در روستاها معمولا گندم دیم کیفیت نان بهتر است، افزود: آن چه کیفیت نان را در کشور تحت تاثیر قرار داده فرایند تولید آرد تا نان است.
این پژوهشگر اضافه کرد: هم اکنون ارقام جدید از جانب شرکتهای خصوصی وارد می شود. در این خصوص باید پیگیری کرد که کیفیت نان آنها متفاوت تر از ارقام بومی ایران است؟ این مورد احتیاج به صدمه شناسی دارد.
وی پیشنهاد کرد: باید تمام انواع گندم هایی که در کشور تولید می شود و در اقلیم های گوناگون، با تغذیه های مختلف در شرایط آزمایشگاهی، نان تولید نماییم. در ادامه با نان مثلا گندم آلمانی مقایسه شود.
اولویت کشور توسعه یافته و درحال توسعه
در ادامه بهنام زند از دیگر محققان در حوزه اصلاح ارقام و به نژادی اظهار داشت: وقتی یک اصلاح گر درحال معرفی رقم های جدید است فقط به جنبه های زراعی توجه نمی نماید. در معرفی رقم گندم اصلاح شده برآیندی از صفات مناسب زراعی و کیفی مدنظر بوده، در نتیجه به نژاد، رقمی تولید نمی کند که عملکرد بالایی داشته باشد اما به هر قیمتی.
وی با اشاره به اینکه صفات کیفی ۱۰۰ درصد جز اولویت ها است، اضافه کرد: در کشور توسعه یافته ای مثل آلمان، قوت غالب مردم نان نیست. در یک سری کشورهای درحال توسعه همچون ایران به علت این که توان اقتصادی در قشر زیادی از مردم ضعیف است ازاین رو تأمین قوت آنها به علت وابستگی به این ماده غذایی مهم می باشد.
وی افزود: این در جایی اثرگذار می باشد که اولویت سیاستگذاری بخش کشاورزی تعیین می شود؛ این که در وهله اول به سراغ ارقام پرمحصول بروم یا ارقامی که اولویت شأن مبحث کیفی است. در کشور توسعه یافته بیشتر روی ابعاد کیفی تمرکز می کند اما در کشوری مانند ایران که قوت غالب نان است جای اولویت تغییر می کند و برعکس می شود و عملکرد کمی است که حرف اول را می زند.
وی با اشاره به اینکه در معرفی ارقام جدید محققان تلاش زیادی داشتند، اظهار داشت: در دو دهه اخیر چند رقم گندم از جانب مؤسسه اصلاح بذر و همینطور از جانب مؤسسه تحقیقات دیم کشور در حوزه غلات معرفی شده که بالای ۱۰۰ رقم است.
ارتباط گلوتن و کیفیت نان
در ادامه بصیر صمدی، رئیس بخش زراعی و باغی مرکز تحقیقات کشاورزی استان تهران با اشاره به اینکه کیفیت گندم را با پروتئین می سنجند. یعنی گلوتن، اظهار نمود: میزان گلوتن گندم ایرانی بین ۱۲ تا ۱۴ درصد است. خمیر که آماده می شود گلوتن در همان حالت کش آمدن خمیر دیده می شود.
وی اضافه کرد: گلوتن چون پروتئین بالایی دارد، اصلاح گر به دنبال اینست که کیفیت نان افزایش یابد. بنابراین هر چقدر بتوانیم گندم هایی تولید نماییم که گلوتن بالایی داشته باشند نتیجه بهتری می گیریم.
صمدی در انتها ضمن اشاره به اصلاح ارقام خاطرنشان کرد: اغلب گندم هایی که عملکرد بالایی دارند گلوتن آنها پایین تر است و در کشور بیشتر از ۳۹۵ رقم اصلاح شده در محصولات باغی و زراعی معرفی شده است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب