حفظ منابع طبیعی نیازمند الگوی مشارکتی
به گزارش آبیاری، یک مسئول دولتی اظهار داشت: راهی جز تبیین الگوهای مشارکتی برای حفظ منابع طبیعی نداریم اما سازوکارهایی که تعریف می شود یک سیستم مشارکتی واقعی را پوشش نداده و گاهی مشارکت ها جنبه ابزاری پیدا کرده است.
به گزارش آبیاری به نقل از مهر، امروز سخن از مشارکت بیشتر افراد جامعه در حوزه های مختلف همچون اقتصاد است. این امر در مدیریت بسیاری از بخش ها راهگشا بوده و عنوان می شود بومیان هر منطقه در تامین حفاظت زمین و محیط زیست عملکرد بهتری دارند. امروز قسمتی از پرونده های قوه قضا در ارتباط با مراتع و … است که با مشارکت مردم بومی در طرح ها از حجم این پرونده ها کم می شود.
وحید جعفریان، معاون مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه های آبخیز و منابع زیستی (مرکزی وابسته به یونسکو که محل استقرار آن در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است) درباره ی فعالیت این دفتر در ایران به خبرنگار مهر اظهار داشت: سازمان یونسکو مراکز مختلفی را در ارتباط با اهداف کلانش در حوزه های در رابطه با محیط زیست و منابع طبیعی تعریف کرده که مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز یکی از این مراکز است.
وی اضافه کرد: این مرکز به صورتی در رابطه با بحث مدیریت آب می شود. با عنایت به این که سرزمین و نحوه مدیریت آنرا در دستیابی به الگوهای پایدار مدیریت آب درنظر گرفته یک مرکز منحصر به فرد در سطح جهانی به حساب می آید. مسئولیت هایی را که هم اکنون این مرکز بر عهده دارد بوسیله فرهنگ سازی، آموزش، ظرفیت سازی و نقش آفرینی مؤثر برای مدیریت سرزمین در چارچوب مدیریت جامع حوزه های آبخیز دنبال می شود.
وی افزود: این نگرش تأکید می کند که ما برای دستیابی به پایداری شرایط منابع طبیعی و محیط زیست خود نیازمند تبیین الگوهای جامعه نگر هستیم؛ به نحوی که دستگاههای اجرائی بتوانند اولویت های خودرا با یکدیگر هماهنگ کنند. نظام بودجه ریزی بتواند این سیستم هماهنگ را پشتیبانی کند. همین طور الگوهای مشارکتی جایگزین الگوهای فقط دولتی شوند و دست اندرکاران مختلف خصوصاً جوامع محلی و بهره برداران مستقیم عرصه های منابع طبیعی نه بعنوان مجریان و بعنوان ابزار کار بلکه بعنوان تصمیم گیران و نقش آفرینان کلیدی حضور داشته باشند.
معاون مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه های آبخیز و منابع زیستی با اشاره به اینکه چنین تفکری ادبیات نوینی نیست، اظهار نمود: بالاتر از ۳ دهه است که سازمان منابع طبیعی به صورت کلاسیک راجع به مشارکت صحبت می شود؛ ولی واقعا باید جستجو نماییم که چالش های بنیادین عدم تحقق شکل دهی مدلول دار الگوهای مشارکتی در بخش منابع طبیعی کجا است.
جعفریان خاطرنشان کرد: هم اکنون این مورد را دریافتیم که واقعا راهی به جز تبیین الگوهای مشارکتی برای حفظ منابع طبیعی و سلامت محیط زیست وجود ندارد؛ اما ساز و کارهایی که تعریف می شود نمی تواند یک سیستم مشارکتی واقعی را پوشش دهد. از همین رو، گاهی مشاهده می نماییم که مشارکت ها جنبه ابزاری پیدا کرده است.
این مسئول دولتی در ادامه خاطرنشان کرد: مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز برای این اقدام تمام تجارب گذشته را پیش روی خودش قرار داده و در واقع یک نگاه لطمه شناسانه به این مورد را دنبال می کند.
سند مشارکت و توان افزایی جوامع محلی
معاون مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه های آبخیز و منابع زیستی خاطرنشان کرد: سال قبل سندی تحت عنوان سند مشارکت و توان افزایی جوامع محلی توسط این مرکز تهیه شد که برگرفته از تمام درس آموخته ها و تجارب موفق گذشته است.
جعفریان افزود: تأکید می کنم روی درس آموخته ها از این نظر که می آموزیم چه کارهایی را نباید انجام داد و این که چه اشتباهاتی در گذشته داشتیم خیلی مهم است.
این کارشناس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با تکیه بر این که موضوع مشارکت، ادبیات و قواعد متفاوتی دارد، اظهار داشت: نمی توانیم فقط با الگوهای دولتی، طرح های مشارکتی را تعریف نماییم و انتظار داشته باشیم که همه رضایتمندانه در آنها نقش آفرین باشند و از منافع به یک سهم عادلانه ای بهره ببرند.
وی افزود: نظام های حکمرانی باید شفاف، عادلانه تمام ضروریات را در اختیار دست اندرکاران جوامع محلی قرار دهند. همین طور باید منافع حاصل از اجرای طرح ها را نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح محلی هم به درستی تعریف نماییم تا آنها بتوانند معیشت و زندگی خودشان را که بصورت مستقیم وابسته به این بخش است را دنبال کنند.
معاون مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه های آبخیز و منابع زیستی اظهار داشت: ضروریست ارتباط مؤثری با تشکل ها و ساختارهای در رابطه با جوامع محلی به وجود آید و فعال کردن تعاونی ها، سازمان های مردم نهاد و مطالبه گر کردن جامعه نسبت به بحث منابع طبیعی و آینده ای که برای فرزندانشان دنبال می کنند همه در جهت سرمایه های اجتماعی است که ما برای تحقق نظام مدیریت جامع و مشارکتی منابع طبیعی به آنها نیاز داریم.
حرکت از مدیریت سنتی به شیوه های مدرن
جعفریان ضمن اشاره به تغییر رویکردها، افزود: نظام های مشارکتی، در نحوه مطالعه عرصه ها، اجرا و ارزیابی آنها و نیز تقسیم منافع بین دست اندرکاران مختلف تحول بوجود آورده است؛ بعنوان مثال، مسئله ما در بخش مطالعات نگاههای مبتنی بر آینده پژوهی بوده که جایگزین مطالعات فقط روشن کننده شده است.
معاون مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه های آبخیز و منابع زیستی اظهار داشت: در واقع پروسه اجرا دیگر به این شکل نیست که یک دستگاه متولی مسئولیت کار را داشته باشد. مسئولیت کار باید بوسیله اقدامات توانمندسازی بر عهده جوامع محلی گذاشته شود. هنگامی که این گونه عمل می شود حجم قابل توجهی از تعارضات توسط خود مردم مدیریت شده و پرونده های حقوقی در بخش مرتع و… کاسته می شود. این ظرفیت، چالش های آینده را بهتر مدیریت می کند.
منبع: persianwet.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب