مدیرعامل اسبق سازمان مركزی تعاون روستایی در گفت وگو با آبیاری(۲)؛
توانمند شدن تعاونی روستایی با فین تک ها
به گزارش آبیاری، ظهور فین تک ها(فناوری مالی) در بازار به تعاونی های روستایی اجازه می دهد تقاضا برای ایجاد یک بازار آنلاین که از بازارهای محلی فراتر رفته، محصولات کشاورزی خویش را به بهترین خریداران عرضه کنند.
به گزارش آبیاری به نقل از مهر، شرکت های تعاونی در تامین، تولید و توزیع نقش بی بدیلی در اقتصاد دارند اما این شرکتها در ایران در عرصه تامین و تولید فعالیت چندانی ندارند. این در حالیست که سهم شرکت های تعاونی در اقتصاد ۲۵ درصد پیش بینی شده که بخشی باید در عرصه کشاورزی محقق شد. در بخش اول این گفت و گو حسین شیرزاد، مدیرعامل اسبق سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور به عملکرد سنتی تعاونی ها در ایران اشاره نمود و تاکید شد به لحاظ بنیادی تغییراتی ضرورت دارد. در ادامه بخش دوم این گفت و گو با موضوع سهم بخش کشاورزی در تعاونی ها را می خوانید.
آیا بحران سرمایه پذیری در تعاونی های روستایی ایران واقعیت دارد؟ تا چه اندازه این مساله جدی است؟
این یک مشکل تکنیکال در ذات ترازنامه و صورت های مالی تعاونی های سنتی کشور است. در دوران ما، مفهوم شناسی سرمایه، اطلاقی تمام شمول یافته و طیف متنوعی از سرمایه نیروی انسانی، سرمایه فکری، مالی و اقتصادی و سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد تعمیم یافته و تعهد هنجارمند را در بر گرفته بدین سبب سرمایه را نمی توان تنها به ترکیب پیچیده ای از متغیرهای اقتصادی مشهود یا نامشهود تقلیل داد. سرمایه، همچون موتور محرکه توسعه و خونی است که در کالبد تمامیت سازمان تعاون روستایی کشور و شبکه تحت نظارتش جریان دارد؛ زمانی که گردش سرمایه مختل می شود، کالبد سازمان گرفتار نقصان و چالش می شود. ایجاد انسداد در جریان گردش آزاد و شفاف سرمایه، ادامه جریان سرمایه را مبتلا به اختلال خواهدنمود و در صورت طولانی شدن، در نهایت به بحران کاهش کارآمدی و اثربخشی در سازمان با وجود حضور تاریخی آن منجر خواهد شد. پدیده ای که امروز تعاونی های روستایی ایران با آن درگیر هستند، بحران ناهنجاری و بی نظمی (آنومیک و آنارشیک) ترکیب بندی انواع سرمایه ها است.
تعاونی های روستایی در آغاز ایجاد خویش، با ترکیب و امتزاج عناصر مهمی از ساخت فضا چون همگرایی در تولید، مالکیت و ایجاد ارزش افزوده، نقش بی بدیلی را در اقتصاد روستایی ایفا کردند؛ اما هم اکنون به سبب کافی نبودن سرمایه ثبتی، عقب افتادگی در تمهیدات نهادی و حاکمیت شرکتی ناکارا، هیأت عامل کم سواد، مسن و بی انگیزه، کمبود نیروی کار حرفه ای، گسترش جغرافیایی ناموزون، مداخلات سیاسی و عمدتا دستوری متنفذین محلی، ابزار تولید ناکافی، ظهور دیالکتیک تأثیرات اکولوژیکی محیط طبیعی «محدودیت های طبیعی آبی-خاکی»، صورت های عقب افتاده فناوری های کشاورزی، ساختار کهنه و تشکیلات نامناسب، وجود مخالفت ها و انباشت ناکارآمدی ها در پروسه کار، بحران تقاضا و فقدان سرمایه در گردش لازم برای مداخلات بازاری به هنگام، در چنبره دشواری ها گرفتارند.
نظر شما درباره ی مشکلات حاکمیت شرکتی در شبکه تعاون روستایی کشور چیست؟ چرا درک متفاوتی از مسائل حاکمیت شرکتی در تعاونی ها بطور عام و تعاون روستایی بطور خاص وجود دارد؟
یکی از راهکارهای اصلی صیانت از حقوق اعضا در شبکه تعاون روستایی کشور «استقرار نظام حاکمیت شرکتی» موجه و مطلوب است. بااینکه الگوهای گوناگونی از این نظام در کشورهای مختلف جهان وجود دارد و هر یک از سطوح کارایی متفاوتی برخوردار می باشند، اما نظام فعلی حاکمیت شرکتی در شبکه تعاون روستایی ایران دارای نقاط ضعفی است که سبب کاهش کارایی آن شده است. بنا بر این ارزیابی جامع چالش های ساختاری استقرار نظام حاکمیت شرکتی در شبکه تعاون روستایی کشور اهمیت زیادی دارد؛ البته عوامل خارجی مانند تغییرات بازارهای جهانی و منطقه ای، تحولات تکنولوژیک، دانش بنیان محور شدن فعالیت ها، ظهور فین تک ها و استارت آپ ها، الزامات جهانی شدن، رقابت فشرده و… عوامل واقعی ایجادکننده یک عدم اطمینان یا فقدان قطعیت واقعی هستند که الزاماً ما را وادار می کند تا در پی ترسیم نقشه راه جدیدی با افق و چشم اندازی تازه و در جست وجوی فرصت هایی نوین برای مواجهه با ریسک های سیستمیک و غیر سیستمیک برای ادامه کارهای شبکه تعاون روستایی کشور باشیم.
ساختار اصلی نظام فضایی شبکه تعاون روستایی را جریان ها و پیوندهای منبعث از آنها می سازند که همگی در محیط هایی رقابتی با ناپایداری بالا فعالیت می نمایند بدین سبب مسئله حقوق سهامداری، ارتباط بین اعضا، هیأت مدیره، مدیران میانی، بازرسان و حساب رسان با ذی نفعان و ذی مدخلان شبکه و نحوه گزارشگری مالی درباب پایداری عنصر سود و ارتباط سود و جریان های نقدی و مهار قضیه فساد و عنصر سهم بندی قدرت در بطن حاکمیت شرکتی مناسب و سازگار اهمیت به سزایی پیدا می کند. منظور از چالش های ساختاری نظام حاکمیت شرکتی در شبکه تعاون روستایی کشور آن دسته از چالش ها است که رویه های موجود در دکترین، برنامه ریزی، سیاست گذاری، راهبردهای شبکه تعاون روستایی کشور و حتی حقوق سهامداری اعضا را بصورت منفی تحت تأثیر قرار می دهد. با توجه به این که ذی نفعان شبکه تعاون روستایی کشور شامل گروههای مختلفی مانند مؤسسان، مجمع، اعضا، مدیران، سازمان مرکزی تعاون روستایی، ذی مدخلان بخش کشاورزی و حتی تجار کشاورزی هستند، نظام حاکمیت شرکتی ایجاب می کند که روابط بین ذی نفعان حتی ذی مدخلان مبتنی بر قاعده و شفافیت به شکلی تنظیم شود که حقوق تمامی آنها تامین و حق تعیین سرنوشت آنها در عضویت در شرکت به رسمیت شناخته شود.
به اعتقاد من، تعاون روستایی طی سالیان طولانی برمبنای اقتضا، با باز تولید نوعی سرمایه اجتماعی در سکونتگاه های روستایی کشور و نمایندگی آن، حرکت های گروهی را حول الهامات و نیازهای مشترک جوامع روستایی به جنبش در آورده است؛ اما حفظ این سرمایه و دستاوردهای تاریخی آن فقط با الگوی حاکمیت شرکتی مطلوب امکان پذیر بوده و این امر بوسیله ایجاد برنامه و طرحی قوی برای متحد کردن اعضای تعاونی های روستایی حول محور ارزش ها، راهبردها و تجارب موفق عملیاتی میسر است. باید بپذیریم که خیلی از هویت ها، ارزش ها، نیازها، دانش فنی و تجربی و نوع مناسبات و شیوه وفاق اجتماعی بین افراد در جامعه کشاورزی طی ۴۰ سال قبل تغییر کرده و با هنجارهای اجتماعی – اقتصادی و فرهنگی گذشته، تعاون روستایی امروز نمی تواند به مقابله با چالش های امروز هویتی و تعامل با تغییرات بازاری و فضاهای جدید گفتمانی برخیزد. بدین سبب ما نیاز به یک حاکمیت شرکتی مؤثر و مداخله جو و کنترل تعاونی های روستایی توسط حضور دمکراتیک اعضا، حول نظام ارزشی جدید داریم.
به نظر شما اصلی ترین وظیفه ای که تعاونی های کشاورزی در دوران جدید با آن روبه رو هستند، چیست؟
در عصر حاضر، موضوع زنجیره های ارزش، مساله سلامت و ایمنی غذا، شکاف قطبی شدن جامعه، پیری جمعیت، فربه شدن طبقه متوسط، مشارکت زنان در بازار کار، رشد شهرنشینی، کوچک تر شدن اندازه خانوارها و شکاف های درآمدی، بر الگوهای سنتی تعاون در بخش کشاورزی تأثیر گذاشته و آنها را ناکارآمد جلوه می دهد. در حقیقت دو تفاوت ماهوی بین تعاونی های سنتی و نسل جدید تعاونی های فعال در عرصه روستایی و کشاورزی وجود دارد: یکی اینکه تعاونی های نسل جدید هدف گرا، نتیجه محور و دارای اعضای خاص بوده و عضویت در آنها آزادانه نیست؛ دیگر اینکه روش اجرائی آنها نیز بر محور محصولی خاص و برمبنای قراردادی است که میان اعضا و شخصیت حقوقی تعاونی شکل گرفته است.
در حال حاضر فعالیت تعاونی های نسل جدید در نتیجه تمایل اعضا به هماهنگی در زنجیره ارزش کارهای تعاونی با موقعیت های بازاری و تقاضای کشاورزان برای سود بیشتر در زنجیره، کشف بازارهای نو و گرفتن سهمی افزون تر از فروش در بازار محصولات کشاورزی، شکل گرفته است. تعاونی های نسل جدید فقط برمبنای قرار گرفتن در نقطه ای مطمئن از زنجیره تامین تأسیس شده و مجوز می گیرند و مبنای ایجاد تعاونی کشاورزی، برخلاف کشور ما، دستوری و از سر سیری یا برمبنای مناسبات گرفتن وام کم بهره، معافیت های مالیاتی و روابط رانتی و بیقاعدگی و پریشانی در تأسیس و ایجاد نیست، بلکه در تشکیل تعاونی روستایی و کشاورزی، منطق ایجابی زنجیره ارزش حکم فرما است. آنها از هیأت مدیره حرفه ای، انعطاف پذیری در تنوع موضوعی اساسنامه ای و ساختارهای مالی محکم تری برخوردار می باشند. ظهور فین تک ها (فناوری مالی) در بازار محصولات کشاورزی و ترکیب فناوریهای جدید ارتباطات و اطلاعات با تلفن های هوشمند منجر به تغییرات عمیق و ساختاری در تعاونی های نسل نو شده است. تقاضا برای ایجاد یک بازار آنلاین برای محصولات کشاورزی که به تعاونی های روستایی اجازه می دهد از بازارهای محلی خود فراتر رفته و محصولات خودرا به بهترین خریداران عرضه کنند و تقاضای مصرف کنندگان شهری برای محصولات کشاورزی ارگانیک و سالم و شفافیت در زنجیره تامین غذا همچون مواد غذایی ارگانیک که امروز خیلی از مردم درحال حرکت به این سمت هستند، به سرعت درحال افزایش است.
تعاونی های روستایی با در اختیار داشتن فین تک ها ناب، سریع الانتقال و خلاقانه خرید و فروش کرده، فرصت هایی را نه فقط برای اعضا بلکه برای بانکها و معاملهگران حرفه ای محصولات کشاورزی فراهم می آورند؛ فرصت هایی متنوع که سرچشمه های جدیدی را برای درآمدزایی در تعاونی های روستایی به وجود می آورد. از طرف دیگر فناوری بلاک چین (شبکه نفوذناپذیر) هم که ساختاری غیرمتمرکز و باز است، پتانسیل ایجاد تغییرات گسترده ای را در فعالیت تعاونی های کشاورزی فراهم ساخته است.
بلاک چین، نوعی فناوری زیرساختی است که می تواند فرآیندهای دیجیتال سازی، اتوماسیون و رهگیری را که همگی از عناصر بنیادین کشاورزی نوین هستند تسریع کند. خریداران محصولات تعاونی های تولید کشاورزی با کمک تکنولوژی بلاک چین می توانند از کیفیت محصولات خود مطمئن شوند. این فناوری با شفافیت کامل در اکوسیستم تولید غذا و از بین بردن واسطه ها و کاهش کارمزدها، قیمت محصولات تولیدی تعاونی های تولید کشاورزی را برای مصرف کننده شهری منصفانه تر ساخته و اعضای تعاونی ها که در گذشته محصولات خودرا با قیمتی پایین تر به دلال ها می فروختند، از حاشیه سود مطمئن و بیشتری برخوردار شوند. فناوری بلاک چین، پتانسیل بزرگی در حوزه رفتارهای مسوولانه در عرصه کشاورزی به وجود آورده که مدیریت واقعی زمان، زنجیره تامین، کاهش ریسک مالی و پرداخت با تلفن همراه را شامل می شود. استفاده از بلاک چین، توانایی تعاونی های تولید روستایی را برای ایجاد یک زنجیره تامین بطورکامل شفاف و غنی با ارایه داده های دقیق و کامل افزایش داده و این اطمینان را به وجود می آورد که هیچ یک از اعضای زنجیره تامین نمی توانند تغییری در این اطلاعات اعمال کنند. با بهره گیری از بلاک چین، خریداران کلان شهرها می توانند از روی اطلاعات برچسب مواد غذایی باخبر شوند که تعاونی چه چیزی را در چه زمانی برای تولید محصول به کار برده است یا محصول از کدام تعاونی در چه نقطه کشور تامین و تولید می شود. در حقیقت ردیابی تا منبع تولید یک محصول از مزرعه تعاونی تا قفسه های فروش می تواند بجای چند روز یا چند هفته در مدت چند ثانیه صورت گیرد.
فناوری بلاک چین در اروپا و آمریکا و کانادا، کارایی و شفافیت کارهای تجاری در تعاونی های کشاورزی را در حوزه صنعت کالاهای تندمصرف افزایش داده است. فراموش نکنیم، زنجیره های ارزش در تعاونی های کشاورزی بر روی ایجاد ارزش بوسیله نوآوری در محصولات یا فرآیندهای مالی بازاریابی، تمرکز دارد. بررسی های به عمل آمده حاکی از آنست که شرکت های تعاونی تولید به سبب وجود زیرساخت هایی که تا کنون بوسیله تسطیح، یکپارچه سازی، اجرای عملیات آب و خاک و بکارگیری شیوه های نوین آبیاری به وجود آورده اند هم اکنون قادر به تولید متمرکز محصولات کشاورزی بوده و در تولید برخی از این محصولات دارای رکوردهای قابل قبولی هستند. از سویی، طرح ایجاد فروشگاه های زنجیره ای در ایران که از دهه ۵۰ خورشیدی کلید خورده و فروشگاه های شهر و روستا در رابطه با شرکت های سهامی-زراعی و تعاونی های تولید روستایی که بمنظور حفظ بازار از شوک های ناگهانی و تعدیل و تثبیت قیمت کالاهای اساسی کشاورزی تشکیل شده، آخرین حلقه در زنجیره تامین و ارزش محصولات کشاورزی، تجارت و به عبارتی بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی به شمار می آیند.
با وجود شرکت های تعاونی تولید همراه با ۶۳ اتحادیه استانی و شهرستانی و اتحادیه مرکزی شرکت های تعاونی تولید، یکی از وظایف اصلی آنها بازاریابی و بازار رسانی محصولات تولید شده در شرکت های تعاونی تولید بوده است. یادآور می شوم که به عنوان مثال در کشور فرانسه، به ازای ۲۶۰۰ شرکت تعاونی تولید و کشاورزی، بیش از ۱۱ هزار فروشگاه عرضه و مصرف شهر و روستا به وجود آمده اند. به هر حال، عناصر یاد شده نقش مهمی را در تکمیل زنجیره تولید همچون کشاورزان عضو تعاونی ها، تامین کنندگان، صنایع فرآوری، توزیع کنندگان، خرده فروشان، تنظیم کنندهها و مصرفکنندگان شهری در این شرکتها ایفا می کنند اما دلیل ناموفق بودنشان در کشور ما، فقدان استراتژی فروش، رفتارها و روش های سنتی، بی توجهی به پارامترهای بازاری، اعتیاد به کمک های دولتی، غیرحرفهای بودن هیأت مدیره ها و استفاده نکردن از فناوری های مالی و مدرن روز در بازار محصولات کشاورزی است. واقعیت این است که ما نیاز به صورتی سیاست ملی تعاونی در کشور نظیر سازمان ملی تعاونی مالزی (آنگ کاسا) داریم. نباید و نمی توان از قافله ابتکارات و نواوری های تکنولوژیک بازار مدار و حاکمیت شرکتی کارا در تعاونی های نسل جدید غافل شد. باید بیشتر دراین زمینه کار کرد و بر بیتحرکی، رخوت و کهنگی روش ها در تعاونی های روستایی و کشاورزی خط بطلان کشید.
آیا سازمان تعاونی در بخش کشاورزی، تلاشی در حل این کمبودها داشته و برنامه ای در این زمینه مدون شده است؟
حضور مسلط دولت در بخش تعاون همیشه یک مسئله بحث انگیز بوده بااینکه سعی شده تا به کمک سازوکارهای برون سپاری به مداخله گری غیرموجه و تسلط رویه های دولتی ناکارآمد و در بعضی موارد اعمال نفوذ برخی اشخاص سیاسی و بوروکرات های متنفذ خارج از نظام تعاون روستایی کشور در انتخابات مدیران، بازرسان و هیأت مدیره تعاونی های روستایی و کشاورزی و اتحادیه های استانی و ملی در نظام تعاون روستایی کشور پایان داده و به تعاون روستایی ساختار مدیریتی حرفه ای تری بدهیم. البته این کار هزینه های سنگینی هم با خود به دنبال داشته است. چون طی چند دهه اعمال نفوذ اشخاص بیرونی در انتصابات مدیران ارشد (به ویژه مدیریت تجاری شرکت ها) و انتخاب هیأت مدیره تعاونی ها و اتحادیه های استانی و ملی، سبب کاهش کارایی نظام حاکمیت شرکتی سیستم تعاون روستایی کشور شده و فقدان سیستمی اثربخش در مناسبات حرفه ای از کارایی حاکمیت شرکتی کاسته و برنامه ای منطقی و زنجیره ای (هم افزا) هم وجود نداشته است تا به تقاضاها و نیازهای امروز بخش کشاورزی کشور کمک نماید.
متأسفانه این رویکرد مهاجم سبب شده تا اعضای مبرز هیأت مدیره ها، مدیران و حتی تکنوکرات های روستایی که از شایستگی های لازم برای فعالیت در این زمینه یعنی شرکت های تعاون روستایی برخوردار بودند به مرور ایام، حذف شوند و جای آنان را حلقه ای از گروههای منفعت جو لابی گر و دلال مسلک بگیرند که تنها هنرشان، معامله برای بقا و زیست مدیریتی در شرکت های تعاون روستایی حوزه تسلط شان باشد؛ آن چه متأسفانه تحت عنوان «بحران چیدمان نقش ها و منفعت جویی فردی» در تعاونی های روستایی، با آن درگیریم. هم اکنون، نسل دانش آموخته جوانی از تحصیل کردگان رشته های کشاورزی در مناطق روستایی کشور وجود دارند که در انتظار فرصت خودنمایی و بروز و ظهور توانایی های خود هستند باید با ظرفیت سازی جدید به این جوانان فضا داد و به آنها اعتماد کرد. شبکه تعاون روستایی کشور به ایده های نوآورانه و جوانان شاداب و تحصیل کرده برای خلاقیت، بازسازی و نوسازی خویش نیاز دارد.
تا چه اندازه به استقرار یک نظام حاکمیت شرکتی مطلوب در شبکه تعاون روستایی کشور امیدوارید؟
به نظر من بن مایه خیلی از مشکلات موجود در شبکه تعاون روستایی کشور ناظر به عدم تعامل سازنده و هم افزای بین تعاونی ها در سطوح شهرستانی، استانی و ملی با یکدیگر و یا با سایر نهادهای «تجاری-مالی» فعال در مناسبات تنظیم بازاری بخش کشاورزی کشور است. ما نیازمند خلق شرکت هایی زیرمجموعه تعاونی ها تحت عناوینی نظیر شرکت های تجاری یا شرکت های نسل جدیدی از مدیریت واردات و صادرات کشاورزی هستیم. شوربختانه، بحران اخیر واحدهای اعتباری تعاونی های روستایی هم به این قضایا دامن زده است. هم اکنون شبکه های تعاون روستایی در سطح استانی منفعلانه و واکنشی عمل می کند از ابتکار عمل سازنده برخوردار نیست و شبکه به شدت به نظام بانکی کشور بدهکار است. استقرار یک نظام حاکمیت شرکتی کارا و اثربخش در تعاونی های روستایی و کشاورزی کشور با رعایت مؤلفه های همدلی، دلسوزی، انصاف، شفافیت حداکثری، پاسخگویی، مسئولیت پذیری و تعهد زمانی امکان پذیر خواهد بود که اصلاحات نهادی و ساختاری مورد نیاز عملیاتی شده و حقوق ذی نفعان یعنی اعضای تعاونی های روستایی با همه کارکردهایش استیفا شود.
بی تردید سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به نمایندگی از مجموعه وزارت جهاد کشاورزی به عنوان ناظر نقش عمده ای در اصلاحات مورد نیاز و استقرار نظام حاکمیت شرکتی در شبکه تعاون روستایی کشور دارد و متعهد به بازمهندسی و اصلاح شبکه بوسیله حاکمیت شرکتی مناسب می باشد بی شک سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به نمایندگی از مجموعه وزارت جهاد کشاورزی به عنوان ناظر نقش عمده ای در اصلاحات مورد نیاز و استقرار نظام حاکمیت شرکتی در شبکه تعاون روستایی کشور دارد و متعهد به بازمهندسی و اصلاح شبکه بوسیله حاکمیت شرکتی مناسب می باشد. این امر قسمتی از سیاست توانمندسازی مستمر تعاونی های روستایی در راستای خودآگاهی، اتحاد منافع، یکپارچگی ملی تعاونی های روستایی، خوداتکایی و خودگردانی و استقلال تعاونی های روستایی کشور خواهد بود. آینده تعاون روستایی کشور محصول اراده امروز ما خواهد بود. باید درک نماییم که توالی حوادث ۵۰ ساله گسست های نسلی در تعاملات گسترده سازمان مرکزی تعاون روستایی و شبکه تعاون روستایی کشور بیان کننده این امر واقعی است که علل و دلیلهای این همبستگی ها و وابستگی ها در ساختار و سرشت نهادی شان تصادفی نبوده بلکه به مجموعه ای از ارتباطات و اشتراکات پیشین، نقش ها و آثار بهم پیوسته حوادث گذشته و عواملی که ارزش های اقتصادی را با یکدیگر مبادله می کنند، وابسته است. در حقیقت علل این دینامیک رفتاری از پدیده هم افزایی ارزش های مشترک، تعامل بازارهای خدمات، کالاها، پول و حتی تجربه و پیوندهای علت و معلولی خطی یا علّی حلقوی بین اجزای داخلی شبکه و سازمان نشأت می گیرد و انگیزه هایی پیدا و نهان که در پس رابطه متقابل و توزیع مجدد وجود داشته و عمدتا در حفظ نظم ارتباطات فیمابین متمرکز است و به طور معمول در بطن ارتباطات اجتماعی درون شبکه تعاونی ها، کارهای اقتصادی آنان با شبکه معنا می یابد.
یک یادآوری تاریخی در دهه چهل، نشان میدهد که بیشترین اختصاص منابع در شبکه همچون کار مدیران و اعضای هیأت مدیره و زارعان عضو تعاونی ها، عمدتا در روابط اجتماعی و تعهدات جمعی جای می گرفت. این پدیده در آموزه های «کارل پولانی» هم آمده، آنجا که می گوید: حیات اقتصادی هر نهادی، چنانچه مبتنی بر بازار نباشد، در نهاد اجتماعی متبلور می گردد و بطور قطع به ارزش ها و انگیزش هایی متفاوت از آن چه در اقتصاد بازار وجود دارد، می انجامد.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب